Το Basketa.gr σας παρουσιάζει όλες τις λεπτομέρειες της ζωής και της δράσης του Τσακ Κούπερ, του πρώτου Αφροαμερικανού παίκτη στην ιστορία του ΝΒΑ. Η ζωή πριν από το μπάσκετ, η καριέρα, η μεγάλη κοινωνική του δράση και ο δρόμος, που άνοιξε για όλους στο draft του 1950.
Σήμερα θεωρούμε δεδομένη την παρουσία μαύρων ή Αφροαμερικανών παικτών στο μπάσκετ. Οι ικανότητές τους είναι εξαιρετικές, με το συνδυασμό ευφυίας, οξυδέρκειας και αθλητικών ικανοτήτων, να τους φέρνει πάντοτε στην πρώτη θέση, από την εποχή του Ουίλτ Τσάμπερλεϊν και του Μπιλ Ράσελ μέχρι τη σημερινή του ΛεΜπρόν Τζέιμς, με κορυφαίο όλων μάλλον τον Μάικλ Τζόρνταν, στον οποίο δε γίνονται και λίγες αναφορές τελευταία λόγω του «The Last Dance».
Ακριβώς 70 χρόνια πριν, όμως, όλα αυτά δεν ήταν τόσο δεδομένα. Το μπάσκετ ήταν ένα άθλημα των λευκών. Το εφηύρε ο Τζέιμς Νέισμιθ στον Καναδά το 1891 και χρησιμοποιείτο, αρχικά, ως μια άσκηση γυμναστικής σε απείθαρχους μαθητές στη Μασαχουσέτη, έχοντας κυρίως στοιχεία από το ράγκγμπι. Παράλληλα, πρέπει να αναφέρουμε πως πρόκειται για ένα άθλημα, που παραδοσιακά παίζεται σε κλειστούς χώρους, όπου κατά βάση, λόγω κοινωνικών ανισοτήτων, είχαν πρόσβαση, ή έστω το μεγαλύτερο χώρο, κυρίως οι λευκοί.
Πώς κατέληξε σήμερα, όμως, σύμφωνα με τη μέτρηση του 2016, το άθλημα να μετρά παγκοσμίως 74% σε ποσοστό μαύρων ή Αφροαμερικανών παικτών; Για να το διευκρινίσουμε και να το αναλύσουμε, όπως είπαμε και πριν, πρέπει να γυρίσουμε στην χθεσινή μεν ημέρα (25/4), αλλά στο draft του 1950 στο ΝΒΑ.
Εκεί, οι Σέλτικς της πάντοτε κατηγορούμενης, ως ρατσιστική πόλη, Βοστόνης, διαλέγουν στο δεύτερο γύρο τον Τσακ Κούπερ από το Ντουκέσν. Πρόκειται, επισήμως, για τον πρώτο μαύρο παίκτη που εισχωρεί στο ΝΒΑ, δίνοντας την ίδια στιγμή τη δυνατότητα σε άλλους δύο ομοφύλους του να περάσουν στο «μαγικό κόσμο».
https://www.youtube.com/watch?v=uChIcEP68TA
Ένας από αυτούς ήταν και ο Ερλ Λόιντ, ο οποίος θυμάται τη δική του επιλογή από τους τότε Ουάσινγκτον Κάπιταλς (σ.σ. νυν Ουίζαρντς), που τον διάλεξαν στον ένατο γύρο από τους συνολικά 12, δίνοντάς του την ευκαιρία, μετά τις σπουδές στη Βιρτζίνια.
«Αν δεν έπαιρναν τον Τσακ στο δεύτερο γύρο, δε βλέπω πώς θα με έπαιναν οι Κάπιταλς στην ομάδα τους», θυμάται ο Λόιντ και δεν έχει άδικο με βάση τα δεδομένα της εποχής, για να έρθει μαζί τους ο Νατ Κλίφτον, που επιλέχθηκε από τους Νιου Γιορκ Νικς και αποτέλεσε, χρονικά, το δεύτερο μαύρο παίκτη που υπογράφει συμβόλαιο με ομάδα του ΝΒΑ.
Τα πρώτα χρόνια του ανθρώπου που άνοιξε το δρόμο
Ο Τσαρλς Χένρι Κούπερ, όπως ήταν κανονικά το όνομά του, γνωστός ως «Τσακ», όπως τον φώναζαν, γεννήθηκε στις 29 Σεπτεμβρίου 1926 στο Πίτσμπεργκ της Πενσυλβάνια.
Ο Κούπερ είχε εξελιχθεί σε σούπερ σταρ στο Λύκειό του στο Ουέστινγκχαουζ, αποτελώντας ίσως τον πρώτο… αξιομνημόνευτο undersized center, μιας και είχε ύψος μόλις 1.96 μέτρα. Γιος ενός ταχυδρόμου και μιας δασκάλας, ο ίδιος είχε εξηγήσει στο βιβλίο «They Cleared the Lane: The NBA’s Black Pioneers», ότι αυτό που τον ωθούσε να δουλεύει σκληρά ήταν, χωρίς να προκαλεί καμία έκπληξη, τα ρατσιστικά στερεότυπα της εποχής.
Ο ίδιος, μάλιστα, αποτέλεσε ακόμη και ήρωα πολέμου. Κι αυτό, γιατί πήγε μεν το 1944 στη Δυτική Βιρτζίνια, η οποία παραδοσιακά αποτελούσε ένα Πανεπιστήμιο, όπου σπούδαζαν Αφροαμερικανοί, αλλά το 1945 έκανε παύση για να υπηρετήσει στον αμερικανικό στρατό, με αποτέλεσμα μετά να αποφασίσει να γυρίσει στην ιδιαίτερη πατρίδα του και να ολοκληρώσει τις σπουδές του στο Ντουκέσν.
Εκεί είχε μια εξαιρετική καριέρα, με τους φιλάθλους και τους σκάουτερ να εντυπωσιάζονται από τις ικανότητές του στον αέρα παρά τις ουκ ολίγες ρατσιστικές ιαχές εναντίον του σε πολλά παιχνίδια από αντιπάλους παίκτες και οπαδούς, με το Πανεπιστήμιό του μάλιστα να ζητά πολλές φορές ακύρωση των παιχνιδιών του για αυτό το λόγο.
Ο Κούπερ, παρά τις αντίξοες συνθήκες, κατάφερε να γίνει πρώτος σκόρερ στην ιστορία του οργανισμού, να γίνει αρχηγός τη σεζόν 1949-1950 και το Πανεπιστήμιο, μάλιστα, να βρίσκεται σταθερά στην εθνική κατάταξη μεταξύ των κορυφαίων για μια ολόκληρη χρονιά.
Αφού τελείωσε το προπτυχιακό του, ο Κούπερ πήγε στους εντυπωσιακούς Χάρλεμ Γκλοουμπτρότερς, από τους οποίους είναι γνωστό πως ξεπήδησαν ουκ ολίγοι μεγάλοι Αφροαμερικανοί παίκτες του ΝΒΑ. Οι Μπόστον Σέλτικς είχαν διακρίνει το ταλέντο του και, παρότι γνώριζαν την αντιμετώπιση που θα είχε, τον υπέγραψαν κι έκαναν την Επανάσταση.
https://www.youtube.com/watch?v=RXnvD6GIGX8
Η καριέρα του Τσακ Κούπερ στο ΝΒΑ και ο λόγος που σταμάτησε απότομα
Για να λέμε την αλήθεια, βέβαια, η καριέρα του δεν ήταν ιδιαίτερα λαμπρή, ή τουλάχιστον όσο ήταν στο Πανεπιστήμιο. Αυτό φαίνεται από τους μέτριους μέσους όρους καριέρας, με 6.7 πόντους, 5.9 ριμπάουντ και 1.8 ασίστ ανά αγώνα, με 33.9% στα σουτ εντός παιδιάς.
Στα έξι χρόνια της μικρής του καριέρας στο ΝΒΑ, βέβαια, κατάφερε πέντε φορές να βρεθεί στα playoffs, έχοντας αγωνιστεί στους «Κέλτες», τους τότε Μιλγουόκι Χοκς (σ.σ. νυν Μπακς) και τους Φορτ Ουέιν Πίστονς (σ.σ. νυν Ντιτρόιτ Πίστονς), παίζοντας μάλιστα μια φορά στους τελικούς το 1956 με τους τελευταίους, αλλά χάνοντας τον τίτλο με 4-1 από τους Φιλαδέλφεια Ουόριορς (σ.σ. νυν Σίξερς).
Μετά από αυτά τα 6 χρόνια, ο ίδιος αποφάσισε να πάει στο Χάρλεμ και πάλι, αλλά ένα σοβαρό ατύχημα με αυτοκίνητο του κόστισε την υπόλοιπη καριέρα. Σε κάθε περίπτωση, είχε γράψει σπουδαία ιστορία, ενώ και σαν παίκτης, παρά τα μέτρια στατιστικά, ήταν μια χρήσιμη μονάδα.
https://www.youtube.com/watch?v=1w5WpPphm4c
«Ντρεπόμουν που ήμουν λευκός»
Ο ρατσισμός δεν τον απομάκρυνε ποτέ από το στόχο του, αλλά οι άνθρωποί του, είτε μιλάμε για την οικογένεια είτε για τους συμπαίκτες και προπονητές του, δεν αρέσκονταν σε καμία περίπτωση στις συμπεριφορές εναντίον του. Και δεν είναι να λες κιόλας, ότι ο Κούπερ ήταν… εντελώς αναίσθητος προς αυτές τις επιθέσεις. Ήταν λογικό να τον πειράζουν.
Ο ίδιος παραδέχθηκε χρόνια αργότερα, ότι οι επιθέσεις αυτές ήταν, που δεν τον άφησαν να ξεδιπλώσει όσο ήθελε το ταλέντο του. «Είχα υψηλότερο μέσο όρο καριέρας τους 9.2 πόντους ανά αγώνα, αλλά ήμουν καλύτερος από αυτό. Το ΝΒΑ δεν είναι έτοιμο για μαύρο σούπερ σταρ», είχε πει σε συνέντευξή του το 1976, σε μια δήλωση, που ευτυχώς έμελλε πολύ γρήγορα να ανατραπεί από όσα έκαναν παίκτες, σαν τον Τζόρνταν και τον Μάτζικ Τζόνσον.
Όσο για τις συμπεριφορές εναντίον του; Εξαιτίας αυτών, πολλές φορές ήταν αναγκασμένος, όπως ο Λόιντ και ο Κλίφτον, να μένει σε διαφορετικό ξενοδοχείο και να τρώει σε διαφορετικό εστιατόριο από τους συμπαίκτες του, ενώ μια φορά στη Βόρεια Καρολάινα έπρεπε να κοιμηθεί στο τρένο, μην ακολουθώντας την αποστολή των Σέλτικς.
Ο Μπομπ Κάουζι, μύθος των Σέλτικς, θυμάται «μεγάλες, άσχημες λευκές ταμπέλες με ένα μαύρο βέλος που έδειχνε τη λέξη “Έγχρωμος” στα δεξιά και “Λευκός” στα αριστερά. Αλήθεια, ντρεπόμουν που ήμουν λευκός, δεν ήξερα τι να του πω».
https://www.youtube.com/watch?v=S0a-tv6AGrY
Δεν είχε χρειαστεί, τελικά, να του πει κάτι, μιας και οι δύο παίκτες αποφάσισαν μια νύχτα να… κατουρήσουν πάνω σε εκείνες τις ταμπέλες. Μαζί με τη βοήθεια του Ρεντ Άουερμπαχ, ο Τσακ Κούπερ βρήκε ένα προστατευμένο περιβάλλον, που πάντοτε πρόσφεραν οι Σέλτικς, χωρίς βέβαια αυτό να αφήνει το στίγμα από πάνω του.
«Μου έκανε ζημιά εσωτερικά όλο αυτό. Θυμάμαι να μου λένε, ότι δείχνω καλά για 50 ετών», είχε πει σε συνέντευξη αργότερα ο Κούπερ, αναφέροντας μεταξύ άλλων και ειρωνικά σχόλια για την εμφάνισή του.
https://twitter.com/TheUndefeated/status/1170060348100993025
Χάρη σε αυτόν ήρθαν όλοι οι σπουδαίοι
Αρκετά χρόνια αργότερα, χωρίς να το ξέρει, μιας και απεβίωσε το 1984, θα έπαιρνε μερικά από τα μεγαλύτερα εύσημα που έχουν ακουστεί για αθλητή. Ο τωρινός τεχνικός του Ντουκέσν, Κιθ Ντάμπροτ, είχε αναφέρει βλέποντας τον ΛεΜπρόν Τζέιμς να παίζει με το Λύκειο του Άκρον, ότι «βλέπω πολύ το παιχνίδι του Τσακ σε αυτό του ΛεΜπρόν, έμαθε από το δρόμο που άνοιξε σε όλους και είμαι σίγουρος, ότι ξέρει την ιστορία».
Οι δυο τους μοιάζουν αρκετά και στο φιλανθρωπικό κομμάτι, μιας και «Βασιλιάς» διακρίνεται για το κοινωνικό του έργο, ενώ τα παιδιά του Κούπερ σε συνεργασία με τους Σέλτικς, «τρέχουν» ένα πρόγραμμα υποτροφιών για κατοίκους της Βοστόνης, με έμφαση στην καταπολέμηση των διακρίσεων, με τις δωρεές να φτάνουν ένα αξιοσέβαστο σύνολο των 200.000 δολαρίων, σε συνέχεια των κοινωνικών δράσεων έναντι της φτώχειας από την πλευρά του πατέρα τους. Εκείνος τις ξεκίνησε αμέσως μετά το τέλος της καριέρας του, πρώτα στη Μινεσότα και μετά στην πόλη καταγωγής του, το Πίτσμπεργκ, ενώ το 1970 ο τότε Δήμαρχος, Πιτ Φλάχερτι, τον είχε χρίσει ως υπεύθυνο των πάρκων και των χώρων αναψυχής, για να γίνει ο πρώτος μαύρος ευρισκόμενος σε υπεύθυνη θέση ενός Δήμου.
Πέραν αυτού, βέβαια, το καλό που έκανε στο άθλημα ο Τσακ Κούπερ, με την τότε επιλογή του από τους Σέλτικς, φαίνεται στο αγωνιστικό κομμάτι. 6 χρόνια μετά το draft του 1950, η ίδια ομάδα έφερε στις τάξεις της τον μετέπειτα 11 φορές πρωταθλητή μαζί της, Μπιλ Ράσελ, ενώ στο τέλος της δεκαετίας, το 1959, ήρθε στον κόσμο του ΝΒΑ ο Ουίλτ Τσάμπερλεϊν, για να ακολουθήσει έναν χρόνο μετά ο εξίσου θρυλικός Όσκαρ Ρόμπερτσον.
Το να συνεχίσουμε τη λίστα ίσως να είναι αχρείαστο για το πόσοι τρομεροί παίκτες ακολούθησαν. Απλά να πούμε, ότι η είσοδός του στο Hall of Fame άργησε αρκετό καιρό και έγινε μόλις πέρυσι.
https://www.youtube.com/watch?v=2KGU508wN3k
Η αναγνώριση του έργου του, όμως, είναι το πιο σημαντικό, γιατί άλλαξε τον τρόπο που βλέπουμε το μπάσκετ και καταστάσεις πέραν αυτού…
