Τον Απρίλιο του 2005 ήταν μια από τις τελευταίες φορές που η Κυπελλούχος Ευρώπης του 1968 ομάδα της ΑΕΚ, η θριαμβεύτρια του Καλλιμαρμάρου, μαζεύτηκε όλη μαζί. Ίσως να ήταν και η τελευταία. Λίγο καιρό αργότερα, άλλωστε, ο θάνατος άρχισε να την αποδεκατίζει...
Η μάζωξη έγινε στο περίφημο στέκι του Λουκιδέλλη στη Νέα Φιλαδέλφεια για τις ανάγκες μιας φωτογράφισης για το περιοδικό ΑΕΚ Empire. Κι ήταν εκεί κι ο Νίκος Μήλας. Ο προπονητής εκείνης της μυθικής ομάδας, που έφυγε την Δευτέρα από τη ζωή, πλήρης ημερών, σε ηλικία 91 ετών.
"Ο πατέρας μας και ο αδελφός μας. Ο άνθρωπος που μας κράτησε ενωμένους ως το τέλος". Έτσι τον αποκάλεσε ο αείμνηστος "Παγκόσμιος", Γιώργος Αμερικάνος. "Ο άνθρωπος που μας έκανε ξανά μια καλή παρέα. Μας "έδεσε" κι αυτό ήταν το πρώτο βήμα προς τη επιτυχία", πρόσθεσε ο Χρήστος Ζούπας.
Φιλόδοξος και καινοτόμος
Τη δεκαετία του 1960 η ΑΕΚ κυριαρχούσε στο ελληνικό μπάσκετ. Ήταν η "βασίλισσά" του. Όμως τη σεζόν 1966-67 έχασε το πρωτάθλημα από τον Παναθηναϊκό. Απέτυχε δηλαδή και όπως συνέβαινε ήδη από τότε, το μάρμαρο πλήρωσε ο προπονητής. Ο Θέμης Χολέβας έφυγε και τη θέση του πήρε ο Νίκος Μήλας. Ένας προπονητής φιλόδοξος, με φρέσκες ιδέες για το μπάσκετ.
Μια σημαντική για την εποχή καινοτομία που εφάρμοσε, ήταν η θερινή προετοιμασία στο εξωτερικό, κάτι που ήταν πρωτόγνωρο τότε. Η ομάδα δούλεψε για ένα διάστημα στην Ιταλία, όπου έδωσε και κάποια φιλικά. Ένα από αυτά ήταν με αντίπαλο την υπερδύναμη Ίνις Βαρέζε. "Ήταν η πρώτη φορά που κοουτσάριζα την ομάδα. Χάναμε με 67-66, αλλά στο τελευταίο δευτερόλεπτο της τελευταίας επίθεσης ο Ζούπας σούταρε από μακριά και το έβαλε! Οι Ιταλοί αρχικά διαμαρτυρήθηκαν, αλλά στη συνέχεια δέχτηκαν ότι μετρούσε το καλάθι κι έτσι νικήσαμε. Το πρώτο πράγμα που είπα στα παιδιά μόλις μπήκαμε στα αποδυτήρια ήταν πως οι οιωνοί είναι καλοί. Θα πάμε μπροστά", θυμήθηκε εκείνο τον Απρίλη του 2005 ο Νίκος Μήλας.
Το mind game πριν από τον τελικό του Καλλιμαρμάρου
Η συνέχεια είναι λίγο ως πολύ γνωστή. Η ΑΕΚ "κατάπιε" όλες τις ομάδες που βρέθηκαν στο δρόμο της στο Κύπελλο Κυπελλούχων τη σεζόν 1967-68 και στον ημιτελικό πέταξε έξω την Ίνις Βαρέζε, την οποία είχε νικήσει και σ' εκείνο το φιλικό προετοιμασίας με το καλάθι του Ζούπα! Στον επαναληπτικό αγώνα στο Καλλιμάρμαρο επικράτησε με 72-52 καλύπτοντας το -18 του πρώτου αγώνα και προκρίθηκε στον τελικό. Τότε που ο Μήλας άρχισε τα mind games.
Ήταν ξεκάθαρο πως οι καλύτεροι παίκτες του δεύτερου ημιτελικού με τη Βαρέζε ήταν ο Ζούπας και ο Αμερικάνος. Αλλά... "με ρώτησαν ποιος ήταν ο καλύτερος παίκτης κι εγώ τους είπα ο Τρόντζος! Απόρησαν και μάλιστα ο Χάρης Λυμπερόπουλος έγραψε την άλλη μέρα στην "Απογευματινή" ότι ο Μήλας έκανε περίεργες δηλώσεις κι ότι ενώ όλοι είδαν πως καλύτεροι παίκτες ήταν ο Αμερικάνος και ο Ζούπας, αυτός είπε πως ήταν ο Τρόντζος.
Πάω λοιπόν κι εγώ στα γραφεία της "Απογευματινής", βρίσκω τον Λυμπερόπουλο και του λέω: "Ξέρω ότι ο Αμερικάνος και ο Ζούπας ήταν οι καλύτεροι, αλλά ξέρω επίσης ότι σε 15 μέρες θα πρέπει να παίξουμε τον τελικό με τη Σλάβια και ο Τρόντζος θα πρέπει να μαρκάρει τον Ζίντεκ. Είναι ανάγκη λοιπόν να τον ανεβάσουμε ψυχολογικά"!
Κάπως έτσι γραφόταν η ιστορία του ελληνικού μπάσκετ τότε. Κι ο Νίκος Μήλας αποτελεί ένα αναπόσπαστο κομμάτι της, καθώς έβαλε τη σφραγίδα του στη δημιουργία μιας από τις καλύτερες ομάδες όλων των εποχών στην Ελλάδα. Της ομάδας που έφερε στη χώρα μας το πρώτο τρόπαιο ευρωπαϊκής διασυλλογικής διοργάνωσης σε όλα τα σπορ. Της ΑΕΚ του 1968...
