Σαν σήμερα πριν από 76 χρόνια, στις 21 Μαΐου του 1949, η Εθνική Ελλάδας Ανδρών κατέκτησε το πρώτο μετάλλιο σε Ευρωμπάσκετ.
Στην πρώτη συμμετοχή της σε Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα η «γαλανόλευκη» κατάφερε να ανέβει στο βάθρο των νικητών, στο Κάιρο. Με απολογισμό τέσσερις νίκες και δύο ήττες το αντιπροσωπευτικό συγκρότημα έγραψε ιστορία, κατακτώντας την τρίτη θέση, με πρώτη και αήττητη τη διοργανώτρια Αίγυπτο και δεύτερη με 5-1 τη Γαλλία.
Από τότε, βέβαια, έχει κυλήσει πολύ νερό στο αυλάκι, με τη χώρα μας να έχει αναδεχθεί δύο φορές πρωταθλήτρια Ευρώπης, το 1987 στο ΣΕΦ και το 2005 στο Βελιγράδι, ενώ έχει κατακτήσει ακόμα ένα ασημένιο μετάλλιο το 1989 στο Ζάγκρεμπ κι ακόμα ένα χάλκινο μετάλλιο το 2009 στο Κατοβίτσε της Πολωνίας.
Ομοσπονδιακός τεχνικός ήταν ο Γιώργος Καρατζόπουλος και την αποστολή στην Αίγυπτο αποτελούσαν οι εξής παίκτες: Τάκης Ταλιαδώρος (ΧΑΝΘ), Σωκράτης Αποστολίδης (Σπόρτιγκ), Αλέκος Αποστολίδης (Σπόρτιγκ), Στέλιος Αρβανίτης (Παναθηναϊκός), Νίκος Σκυλακάκης (Τρίτων), Νίκος Νομικός (Πανελλήνιος), Νίκος Μήλας (Παναθηναϊκός), Μίσσας Πανταζόπουλος (Παναθηναϊκός), Αλέκος Σπανουδάκης (Ολυμπιακός), Ιωάννης Λάμπρου (Παναθηναϊκός), Φαίδων Ματθαίου (Παναθηναϊκός), Νίκος Μπουρνέλος (Πανελλήνιος) και Θανάσης Κωστόπουλος (Πανελλήνιος).
Πρώτος σκόρερ της ελληνικής ομάδας ήταν ο Φαίδων Ματθαίου, ο οποίος αναδείχθηκε και πρώτος ριμπάουντερ του τουρνουά. Πρώτος σκόρερ και πολυτιμότερος παίκτης της διοργάνωσης ήταν ο Τούρκος Χουσεΐν Οζτούρκ.
Το Ευρωμπάσκετ 1949 ήταν το πρώτο που φιλοξενήθηκε, εξ ολοκλήρου, εκτός Ευρώπης. Το 2001 έγινε στην Άγκυρα και στην Αττάλεια και το 2017 ένας όμιλος φιλοξενήθηκε στο Τελ Αβίβ. Δεν υπολογίζουμε τις διοργανώσεις που έλαβαν χώρα στην Κωνσταντινούπολη, αφού διεξήχθησαν σε γήπεδο στην ευρωπαϊκή πλευρά της πόλης.
Το 1949 η συμμετοχή ήταν μικρή και κάθε άλλο παρά… ευρωπαϊκή. Τα έξοδα ενός τόσο δύσκολου ταξιδιού κατάφεραν να καλύψουν μόλις τέσσερις ομάδες της γηραιάς ηπείρου. Έτσι, προσκλήθηκαν η Συρία και ο Λίβανος, για να καλύψουν τις θέσεις. Οι Εθνικές έπαιξαν όλες με όλες και η νικήτρια αναδείχθηκε βάσει των αποτελεσμάτων του.
Τα αποτελέσματα της Εθνικής Ελλάδας: Ελλάδα-Ολλανδία 46-28, Ελλάδα-Λίβανος 45-36, Ελλάδα-Τουρκία 54-41, Ελλάδα-Γαλλία 36-41, Ελλάδα-Συρία 49-46 και Ελλάδα-Αίγυπτος 39-50.
Η Σοβιετική Ένωση, ως εν ενεργεία πρωταθλήτρια Ευρώπης, θα μπορούσε να φιλοξενήσει τους αγώνες, αλλά εν μέσω του Ψυχρού Πολέμου δεν δέχθηκε ούτε καν να αγωνιστεί. Η Διεθνής Ομοσπονδία Καλαθοσφαίρισης απευθύνθηκε στην Τσεχοσλοβακία, να αναλάβει τη διοργάνωση, αλλά απάντησε αρνητικά. Εξάλλου, είχε διοργανώσει το προηγούμενο Ευρωμπάσκετ, δύο χρόνια πριν στην Πράγα.
Ελλείψει λύσεων η FIBA έδωσε τη διοργάνωση στην Αίγυπτο, που ήταν το μοναδικό μέλος της από την Αφρική. Φυσικά, δεν υπήρχε τότε η FIBA Africa. Οι Αιγύπτιοι είχαν εγγραφεί στη FIBA Europe και, μάλιστα, είχαν συμμετάσχει και στο Ευρωμπάσκετ 1937, τερματίζοντας 8οι, αλλά και σε εκείνο του 1947, κατακτώντας το χάλκινο μετάλλιο.
Η Ιταλία, η Γαλλία, η Τουρκία, η Ολλανδία και η Ελλάδα είχαν δηλώσει αρχικά συμμετοχή, ωστόσο η πρώτη την απέσυρε, καθώς έντεκα ημέρες πριν από το τζάμπολ η ποδοσφαιρική Τορίνο ξεκληρίστηκε όταν το αεροπλάνο που μετέφερε την αποστολή από τη Λισαβόνα, όπου είχε δώσει φιλικό με την Μπενφίκα, συνετρίβη στο λόφο της Σουπέργκα. Από τους 31 επιβαίνοντες (δεκαοκτώ ποδοσφαιριστές, έξι προπονητές και παράγοντες, τρεις δημοσιογράφοι και τέσσερα μέλη πληρώματος) δεν επέζησε κανείς. Οι Ιταλοί, σε ένδειξη πένθους, αποφάσισαν να μην ταξιδέψουν στην Αίγυπτο.
Η τελική κατάταξη:
1. Αίγυπτος 6-0
2. Γαλλία 5-1
3. Ελλάδα 4-2
4. Τουρκία 3-3
5. Ολλανδία 2-4
6. Συρία 1-5
7. Λίβανος 0-6
Αναλυτικά τα αποτελέσματα της Ελλάδας:
15/05/1949
Ελλάδα-Ολλανδία 46-28 (21-11)
Ελλάδα (Καρατζόπουλος): Ματθαίου 8, Ταλιαδώρος 3, Κωστόπουλος, Σ. Αποστολίδης 6, Αρβανίτης 4, Αλ. Αποστολίδης 5, Μήλας, Νομικός 8, Σκυλακάκης, Πανταζόπουλος 6, Αλ. Σπανουδάκης 2, Λάμπρου 4.
16/05/1949
Ελλάδα-Λίβανος 45-36 (24-14)
Ελλάδα (Καρατζόπουλος): Ματθαίου 20, Κωστόπουλος 2, Αλ. Αποστολίδης 4, Ταλιαδώρος 2, Αρβανίτης 4, Σκυλακάκης 3, Λάμπρου 1, Πανταζόπουλος 2, Σ. Αποστολίδης 2, Νομικός 5.
17/05/1949
Ελλάδα-Τουρκία 54-41 (20-18)
Ελλάδα (Καρατζόπουλος): Ματθαίου 15, Πανταζόπουλος 1, Λάμπρου 16, Σ. Αποστολίδης, Αρβανίτης 3, Ταλιαδώρος 11, Αλ. Σπανουδάκης 8, Νομικός, Κωστόπουλος.
19/05/1949
Ελλάδα-Γαλλία 36-41 (22-32)
Ελλάδα (Καρατζόπουλος): Ματθαίου 6, Μπουρνέλος, Σ. Αποστολίδης 2. Λάμπρου, Σκυλακάκης, Ταλιαδώρος 20, Αρβανίτης 3, Αλ. Σπανουδάκης 3, Νομικός 6, Αλ. Αποστολίδης 9, Κωστόπουλος.
20/05/1949
Ελλάδα-Συρία 49-45 (19-24)
Ελλάδα (Καρατζόπουλος): Ματθαίου 6, Μπουρνέλος, Σ. Αποστολίδης 2, Λάμπρου, Σκυλακάκης, Ταλιαδώρος 20, Αρβανίτης 3, Αλ. Σπανουδάκης 3, Νομικός 6, Αλ. Αποστολίδης 9, Κωστόπουλος.
21/05/1949
Ελλάδα-Αίγυπτος 39-50 (15-20)
Ελλάδα (Καρατζόπουλος): Αλ. Αποστολίδης 6, Νομικός 5, Αλ. Σπανουδάκης 2, Σ. Αποστολίδης 2, Ματθαίου 10, Λάμπρου 3, Αρβανίτης 1, Ταλιαδώρος 10.
