Η Εθνική Ανδρών ζει εποχές 2009, επιστρέφοντας σε ημιτελική φάση Ευρωμπάσκετ μετά από 16 χρόνια και για ένατη συνολική φορά στο τουρνουά, «ξορκίζοντας» την «κατάρα» των προημιτελικών με 4 συνεχόμενους αποκλεισμούς από το 2011 στη Λιθουανία μέχρι το 2022 στο Βερολίνο.
Μετά την διοργάνωση στην Πολωνία και το τελευταίο ελληνικό μετάλλιο, μέχρι το ταξίδι στη Λεμεσό και στην Ρίγα υπήρχαν «μαύρα σύννεφα» πάνω από την ελληνική ομάδα μπάσκετ όταν κλήθηκε να προκριθεί στη ζώνη των μεταλλίων του Ευρωμπάσκετ.
Φυσικά, αυτό που πλέον αποτελεί μακρινό παρελθόν είναι πως η Ελλάδα έπειτα από 1987 στο ΣΕΦ μέχρι την τρίτη θέση στο Κατοβίτσε είχε οκτώ παρουσίες στην τελική τετράδα του κορυφαίου ευρωπαϊκού τουρνουά. Δεν πρέπει να ξεχαστεί επίσης το χάλκινο μετάλλιο το 1949 στην Αίγυπτο. Άλλες εποχές τότε, άλλο σύστημα διεξαγωγής.
Οι νίκες σε ημιτελικό ήρθαν με υπερβάσεις
Το 1987 η ομάδα του Κώστα Πολίτη βρέθηκε στα ημιτελικά του Ευρωμπάσκετ στο ΣΕΦ, αντιμετωπίζοντας την Γιουσκοσλαβία όταν «μεσουρανούσε» στην Ευρώπη με τους παικταράδες της σχολής των «Πλάβι». Η Εθνική έκανε την υπέρβαση και το 2/2 απέναντι στους Γιουγκοσλάβους (84-78 στον όμιλο) και νίκησε 81-77 με σόου του Νίκου Γκάλη βάζοντας 30 πόντους. Μετά από δύο ημέρες η ιστορία γράφτηκε με χρυσά γράμματα. Η Ελλάδα βρέθηκε στην κορυφή της Ευρώπης μπροστά στον κόσμο της νικώντας την Σοβιετική Ένωση στον μεγάλο τελικό 103-101 στην παράταση.
Δύο χρόνια αργότερα, η Εθνική ομάδα βρισκόνταν υπό την τεχνική ηγεσία του Ευθύμη Κιουμουρτζόγλου και βρέθηκε ξανά στην τετράδα του Ευρωμπάσκετ στο Ζάγκρεμπ, επιβεβαιώνοντας πως η νίκη δύο χρόνια πριν απέναντι στην ΕΣΣΔ δεν ήταν καθόλου τυχαία. Με νίκη 81-80 βρέθηκε στην δεύτερη θέση του τουρνουά, έπειτα από την ήττα στον τελικό από την Γιουγκοσλαβία που αγωνιζόταν εκτός έδρας και «διψούσε» για «εκδίκηση».
Όπως 16 χρόνια πέρασαν από την Εθνική να βρεθεί σε ημιτελική φάση του Ευρωμπάσκετ μετά το 2009, έτσι πέρασαν και ισάριθμα χρόνια από παρουσία στον μεγάλο τελικό. Το 2005 κατάφερε το «ακατόρθωτο» στον ημιτελικό απέναντι στη Γαλλία. Καταπληκτικό δεύτερο ημίχρονο και ανατροπή από το -7 στα 47'' από τη λήξη του αγώνα. Ο Διαμαντίδης με τρίποντο διαμόρφωσε το 67-66 και η Εθνική κατέκτησε το δεύτερο χρυσό μετάλλιο της απέναντι στη Γερμανία.
Λίγο οι λεπτομέρειες, λίγο η διαιτησία της στέρησαν την διαρκή δυναστεία
Όπως κάθε ομάδα μπάσκετ, έχει τις θριαμβευτικές νίκες, έχει και τις «πικρές» ήττες. Η Εθνική μετράει 5 αποκλεισμούς σε ημιτελικό αγώνα Ευρωμπάσκετ. Η Ελλάδα μετά την εδραίωση της στην ελίτ της Ευρώπης το 1989, κατάφερε να δώσει το παρόν στην κορυφαία τετράδα από το 1993 έως το 1997. Και τις τρεις φορές ηττήθηκε από την χώρα που κατέκτησε το τρόπαιο (Γερμανία και δύο φορές Γιουσκοσλαβία). Έχασε δύο απανωτές φορές από την ανώτερη Κροατία των Βράνκοβιτς, Ράτζα και Κούκοτς. Το 1997 ηττήθηκε στον αγώνα για το χάλκινο μετάλλιο στην Ισπανία εύκολα από τη Ρωσία του Πασούτιν.
Το 1995 όπως και στον επόμενο χαμένο ημιτελικό το 2007, οι αγώνες της Εθνικής ομάδας έχουν περάσει στο χρονοντούλαπο κυρίως για κάποια κρίσιμα σφυρίγματα των διαιτητών που έπαιξαν σημαντικό ρόλο από την στέρηση της ελληνικής παρουσίας στον μεγάλο τελικό. Μάλιστα, 18 χρόνια πριν στην Ισπανία, ήταν η μοναδική φορά που η χώρα όπου νίκησε την «γαλανόλευκη» δεν κατέκτησε το χρυσό μετάλλιο.
Επιστρέφουμε στη διοργάνωση που συνδέει τον Βασίλη Σπανούλη του παρελθόντος με το σήμερα. Ο διεθνής βετεράνος γκαρντ ήταν μέλος της ομάδας του Γιόνας Καζλάουσκας που ανέβηκε στο τρίτο σκαλί του βάθρου στην Πολωνία, νικώντας 57-56 τη Σλοβενία, έπειτα από την ήττα με 82-64 από την εμφανώς ανώτερη ομάδα του Σέρτζιο Σκαριόλο.
