Τη δεκαετία του '60 και στο πρώτο μισό αυτής του '70 Παναθηναϊκός και ΑΕΚ μοιράζονταν την κορυφή του ελληνικού μπάσκετ, όμως από τότε και μετά κύλησε πολύ νερό στ' αυλάκι. Και οι μεταξύ τους μονομαχίες έπαψαν να είναι αυτές που συνήθως παίζουν καθοριστικό ρόλο στην ανάδειξη του πρωταθλητή. Από τότε που θεσπίστηκαν τα πλέι οφ και ειδικότερα από το 1992 και μετά, οπότε υπάρχει ΕΣΑΚΕ, έχουν τεθεί αντιμέτωποι μόλις πέντε φορές στην post season. Η ημιτελική σειρά που αρχίζει σήμερα στο ΟΑΚΑ είναι η έκτη. Υπάρχουν, ωστόσο, κάποιοι κοινοί παρανομαστές στις πέντε προηγούμενες:
Α) Και στις πέντε το πλεονέκτημα έδρας ανήκε στον Παναθηναϊκό.
Β) Και στις πέντε νικητής στο τέλος αναδείχθηκε ο Παναθηναϊκός.
Γ) Και τις πέντε φορές που ο Παναθηναϊκός νίκησε την ΑΕΚ, στο τέλος πήρε το πρωτάθλημα.
Το πανηγύρι των ζουρλών
Όλα άρχισαν τη σεζόν 1997-98. Ημιτελικοί και τότε, μόνο που κρίνονταν στις δύο νίκες. Ο Παναθηναϊκός είχε στον πάγκο του τον Λευτέρη Σούμποτιτς και κυνηγούσε απεγνωσμένα ένα πρωτάθλημα, καθώς είχε να πανηγυρίσει από το 1984. Η ΑΕΚ είχε προπονητή τον Γιάννη Ιωαννίδη και την ομάδα που λίγο έλειψε εκείνη τη χρονιά να κερδίσει την Ευρωλίγκα, είχε χάσει όμως στον τελικό του φάιναλ φορ από την Κίντερ Μπολόνια.
Στα δύο πρώτα παιχνίδια παίχτηκε κακό μπάσκετ. Ο Παναθηναϊκός πήρε το πρώτο με 67-57 και η ΑΕΚ το δεύτερο με 65-56. Στο τρίτο και τελευταίο παιχνίδι παίχτηκε εκτός από κακό μπάσκετ και... ξύλο! Ενώ απέμεναν 17'' για τη λήξη, οι διαιτητές έδωσαν μια αμφισβητούμενη φάση υπέρ του Παναθηναϊκού, με αποτέλεσμα όλος ο πάγκος της ΑΕΚ να μπει μέσα στο παρκέ και ο Ιωαννίδης να πέφτει κάτω και να σκίζει το παντελόνι του από τα νεύρα του! Τούτο δεν άλλαξε την απόφαση των διαιτητών και ο Αλβέρτης με δύο βολές έκανε το 49-46 υπέρ του Παναθηναϊκού 13'' πριν από τη λήξη.
Όμως στη συνέχεια ο Τσανίδης σφύριξε αντιαθλητικό φάουλ σε βάρος του Κοχ και έγινε... το έλα να δεις! Ο Παύλος Γιαννακόπουλος σε έξαλλη κατάσταση κινήθηκε κατά του διαιτητή, ο Φάνης Χριστοδούλου κινήθηκε κατά του Ιωαννίδη και οπαδοί άρχισαν να μπαίνουν στο παρκέ. Ο κομισάριος του αγώνα Θόδωρος Βιδάλης στην προσπάθειά του να προστατέψει το τραπέζι της γραμματείας σήκωσε μια καρέκλα και τη χρησιμοποίησε ως ασπίδα. Στο μεταξύ άρχισαν να πλακώνονται όλοι με όλους και πέρασε αρκετή ώρα ώσπου να ηρεμήσουν τα πνεύματα.
Όταν ηρέμησαν, το παιχνίδι συνεχίστηκε, ο Παναθηναϊκός νίκησε με 51-47 και προκρίθηκε στον τελικό, ενώ η συνέχεια δόθηκε στα αποδυτήρια. Ο Φάνης Χριστοδούλου θυμήθηκε ότι ο Γιάννης Ιωαννίδης είχε πει μετά το δεύτερο παιχνίδι ότι "εμείς θα πολεμάμε εναντίον θεών και δαιμόνων, εγώ θα πεθάνω όρθιος" και του απάντησε: "Τώρα μπορεί να πεθάνει όρθιος"! Λίγο αργότερα ο πρόεδρος της ΑΕΚ, Γιάννης Φιλίππου, έκανε μια δήλωση που πέρασε στην ιστορία: "Αυτό που μου έμεινε είναι να σηκωθώ και να φύγω. Για ποιο λόγο να συμμετέχω σε αυτό το πανηγύρι των ζουρλών"; Τελικά δεν έφυγε αυτός εκείνο το καλοκαίρι, αλλά ο Ιωαννίδης. Ο Φιλίππου θα έφευγε τελικά μετά από οκτώ χρόνια κι αφού στο μεταξύ πανηγύρισε ένα πρωτάθλημα...
Ο Ομπράντοβιτς, ο Φώτσης, ο Μπουρούσης και ο Ζήσης
Από το 2000 ως το 2005 Παναθηναϊκός και ΑΕΚ τέθηκαν αντιμέτωποι τέσσερις φορές στα πλέι οφ. Δύο φορές στον ημιτελικό κι άλλες δύο στον τελικό. Στον Παναθηναϊκό προπονητής ήταν πλέον ο Ζέλικο Ομπράντοβιτς, που έχτιζε την "πράσινη δυναστεία του" σε βάρος και της ΑΕΚ, η οποία, παρότι σε αυτό το διάστημα άλλαξε τρεις προπονητές, δεν μπόρεσε να τον κερδίσει, παρά μόνο σε δύο τελικούς Κυπέλλου, το 2000 και το 2001.
Στον ημιτελικό της σεζόν 1999-00, ο Παναθηναϊκός πήρε το πρώτο παιχνίδι με 79-69, η ΑΕΚ, με προπονητή τον ΝτούσανΊβκοβιτς, κέρδισε το δεύτερο με 77-67, αλλά στο τρίτο οι "πράσινοι" έκαναν επίδειξη δύναμης. Με τον Φραγκίσκο Αλβέρτη να πετάει φωτιές από την περιφέρεια, σκοράροντας 24 πόντους με 6/6 τρίποντα, κέρδισαν άνετα με 88-60 και τσέκαραν το εισιτήριο για τον τελικό.
Την επόμενη χρονιά, 2000-01, και πάλι στον ημιτελικό ο Παναθηναϊκός πέτυχε το μοναδικό του sweep σε βάρος της ΑΕΚ, που είχε και τότε στον πάγκο της τον Ίβκοβιτς. Οι "πράσινοι" κέρδισαν δύσκολα με 84-80 στο πρώτο παιχνίδι, στο οποίο έκανε μεγάλη εμφάνιση με τη φανέλα της ΑΕΚ ο Ιμπραΐμ Κουτλουάι σκοράροντας 25 πόντους. Και εν πολλοίς χάρη σε αυτή την εμφάνισή του πήγε την επόμενη σεζόν στον Παναθηναϊκό και κέρδισε την Ευρωλίγκα στο φάιναλ φορ της Μπολόνια. Στο δεύτερο παιχνίδι ο Παναθηναϊκός έκανε το break νικώντας με 82-74 και περνώντας στον τελικό.
Τη σεζόν 2002-03 η ΑΕΚ είχε στον πάγκο της τον Ντράγκαν Σάκοτα και ήθελε να υπερασπιστεί στον τελικό απέναντι στον Παναθηναϊκό τον τίτλο που είχε κερδίσει την προηγούμενη σεζόν. Ο Παναθηναϊκός κέρδισε το πρώτο παιχνίδι με 77-68 και λίγο πριν από το δεύτερο ο Δήμος Ντικούδης τραυματίστηκε και υποχρέωσε το Σάκοτα να εμπιστευτεί τον Γιάννη Μπουρούση, ο οποίος μέχρι τότε έπαιζε από ελάχιστα ως καθόλου στην ΑΕΚ. Ο Καρδιτσιώτης άρπαξε την ευκαιρία από τα μαλλιά, σκόραρε 10 πόντους, μάζεψε 8 ριμπάουντ, ήταν ο καταλύτης στη νίκη (72-67) με την οποία η Ένωση ισοφάρισε τη σειρά και συστήθηκε στο κοινό του μπάσκετ στην Ελλάδα. Στη συνέχεια πάντως ο Παναθηναϊκός του Ομπράντοβιτς αποκατέστησε την τάξη. Νίκησε στο τρίτο παιχνίδι με 84-73, μετά έκανε το break στα Άνω Λιόσια νικώντας με 81-80 και κατέκτησε τον τίτλο. Εκτός από τον Γιάννη Μπουρούση, που φορά πλέον τη φανέλα του Παναθηναϊκού, συνδετικός κρίκος του τότε με το σήμερα είναι και ο Αντώνης Φώτσης, ο οποίος έπαιξε και στις τρεις αυτές σειρές. Δεν έπαιξε στην επόμενη, το 2005, αλλά θα είναι παρών σε αυτήν που αρχίζει σήμερα.
Τη σεζόν 2004-05 Παναθηναϊκός και ΑΕΚ τέθηκαν αντιμέτωποι στα πλέι οφ για τελευταία φορά μέχρι σήμερα. Πάλι σε τελικό, με νικητή και πάλι τον Παναθηναϊκό, που κέρδισε το πρώτο παιχνίδι με 78-62. Η ΑΕΚ του Φώτη Κατσικάρη ισοφάρισε νικώντας στο δεύτερο αγώνα με 84-79, αλλά ο Παναθηναϊκός πήρε τα δύο επόμενα με 79-71 και 87-71 και αναδείχθηκε πρωταθλητής. Το τελευταίο παιχνίδι της σειράς στο Γαλάτσι έμελλε να είναι και το τελευταίο του Νίκου Ζήση στο ελληνικό πρωτάθλημα. Ο διεθνής γκαρντ σκόραρε 13 πόντους και αποχαιρέτησε την Α1, καθώς εκείνο το καλοκαίρι ο Δημήτρης Φιλίππου, υιός του Γιάννη, που είχε αρχίσει να κάνει κουμάντο στην ΑΕΚ, τον πούλησε έναντι 300.000 Ευρώ στην Μπενετόν Τρεβίζο και ο Νίκος Ζήσης άρχισε σε ηλικία 22 ετών την διεθνή καριέρα του. Μέχρι σήμερα δεν έχει επιστρέψει στην Ελλάδα παρά μόνο ως αντίπαλος ελληνικών ομάδων και φυσικά για λογαριασμό της Εθνικής ομάδας...
Σήμερα
Παναθηναϊκός και ΑΕΚ θα αναμετρηθούν φέτος στα πλέι οφ για πρώτη φορά από τότε που η ΑΕΚ επέστρεψε από την περιπέτεια των μικρότερων κατηγοριών. Το πλεονέκτημα έδρας ανήκει ξανά στον Παναθηναϊκό, ο οποίος στο σημερινό πρώτο παιχνίδι είναι γηπεδούχος. Θα παραταχθεί πλήρης, αφού ο μοναδικός παίκτης του που αντιμετωπίζει πρόβλημα τραυματισμού είναι ο νεαρός Κώστας Γόντικας, ο οποίος δεν συμπεριλαμβάνεται συνήθως στη 12άδα.
Η ΑΕΚ από την πλευρά της είχε δύο προβλήματα τις προηγούμενες μέρες, τα οποία φαίνεται πως τα έλυσε. Ο Μάικλ Ντίξον, που πονούσε στη μέση και δεν είχε παίξει στους αγώνες με το Ρέθυμνο, είναι πλέον καλά και υπολογίζεται κανονικά, ενώ ο Μπραντ Νιούλεϊ, που είχε πάθει διάστρεμμα πριν από τον δεύτερο αγώνα με το Ρέθυμνο, προπονήθηκε μόνο χθες, αλλά θα είναι στη 12άδα.
