Στην Ευρώπη του 2017 τείχη παραμένουν υψωμένα για να χωρίζουν τους ανθρώπους στο όνομα της μισαλλοδοξίας και του εθνικιστικού φανατισμού. Τείχη σαν κι αυτά που ύψωσε πέρυσι η Ουγγαρία για να μην πατήσουν το πόδι τους στη χώρα πρόσφυγες. Τείχη σαν κι αυτά που όρθωσε στην Γιουγκοσλαβία ο αιματηρός εμφύλιος που την διέλυσε πριν από δύο δεκαετίες.
Στην περίπτωση της Μιτρόβιτσα, βέβαια, δεν πρόκειται ακριβώς για τείχος, αλλά για μια γέφυρα. Αυτή που ενώνει τις δύο όχθες του ποταμού Ίμπαρ, ο οποίος διασχίζει την πόλη αυτή του βόρειου Κοσόβου, αλλά χωρίζει τους κατοίκους της. Στη νότια πλευρά οι Αλβανοί. Στη βόρεια οι Σέρβοι.
“Η βόρεια πλευρά είναι άβατη για τους κατοίκους της νότιας πλευράς. Δεν πάνε ποτέ εκεί. Ισχύει βέβαια και το αντίστροφο. Και οι ξένοι για να πάνε στη βόρεια πλέυρά πρέπει να έχουν μαζί τους το διαβατήριό τους. Το ζητούν οι καραμπινιέροι της δύναμης του ΟΗΕ, που βρίσκονται επί 24ώρου βάσεως στη γέφυρα και κάνουν ελέγχους”, λέει ο Δημήτρης Παπαδόπουλος. Ο πρώτος προπονητής από την Ελλάδα, που δούλεψε ποτέ στο Κόσοβο και αφηγείται τις εντυπώσεις του στο basketa.gr.
Ομπράντοβιτς, ο μόνος αποδεκτός
Στη Μιτρόβιτσα ζουν περίπου 80.000 άνθρωποι. Η συντριπτική πλειοψηφία τους, όπως άλλωστε σε όλο το Κόσοβο, είναι Αλβανοί. Στη βόρεια πλευρά ζουν 5-6.000 Σέρβοι. Το μίσος μεταξύ τους άσβεστο. Το αίμα που χύθηκε στον εμφύλιο παρά πολύ και οι πληγές που άνοιξαν βαθιές και δύσκολα θα κλείσουν.
Μπάσκετ παίζουν στη νότια πλευρά, την αλβανική. Η Τρέπσα, η ομάδα που προσέλαβε τον Παπαδόπουλο, είναι αλβανική. “Ο Ζέλικο Ομπράντοβιτς πρέπει να είναι ο μοναδικός Σέρβος, τον οποίον έχουν σε κάποια εκτίμηση. Κι αυτό γιατί αγαπούν το μπάσκετ”, λέει ο “Πάπι”. “Κι επειδή είχα δουλέψει μαζί του (σ.σ. μέχρι και το 2006 ήταν συνεργάτης του Ζοτς στον Παναθηναϊκό), οι άνθρωποι της Τρέπσα με σέβονταν πολύ. Μου έλεγαν μάλιστα ότι δεν το πίστευαν που είχα αποφασίσει να συνεργαστώ με αυτούς. Αλλά, μέχρι εκεί. Όταν πρωτοπήγα, με ρώτησαν αν μιλάω σέρβικα. Τους είπα ότι καταλαβαίνω κάτι λίγα και πριν προφτάσω να ολοκληρώσω τη φράση μου, κάποιος μου είπε: “Εδώ καλύτερα να μη μιλάς σέρβικα, γιατί ρισκάρεις”!
Πάθος για μπάσκετ
Η γλώσσα του μπάσκετ αποδείχθηκε τελικά αρκετή ώστε να κερδίσει ο Παπαδόπουλος τη συμπάθεια των φιλάθλων της Μιτρόβιτσα. “Έτσι κι αλλιώς αγαπούν παθολογικά το μπάσκετ, πιο πολύ κι από το ποδόσφαιρο. Έχουν ένα γήπεδο 3.000 θέσεων δίπλα ακριβώς στη γέφυρα του ποταμού Ίμπαρ, που γέμιζε σε κάθε μεγάλο παιχνίδι, ενώ και στα υπόλοιπα είχε πολύ κόσμο. Στα εκτός έδρας παιχνίδια ακολουθούσαν την ομάδα καμιά 500αριά άτομα, καθώς υπάρχει ένας μεγάλος πυρήνας οργανωμένων οπαδών, οι οποίοι μάλιστα ανακατεύονταν και με τα διοικητικά”.
Η Τρέπσα δεν είναι η μεγαλύτερη ομάδα του Κοσόβου. Η Σίγκαλ της πρωτεύουσας Πρίστινα και η Πέγια είναι οι πιο δυνατές και οι πιο οργανωμένες. “Και τις δύο τις κερδίσαμε φέτος για πρώτη φορά μετά από πέντε χρόνια. Τρελάθηκε ο κόσμος με αυτές τις νίκες. Πανηγύριζαν σαν τρελοί, ανέβηκα κι εγώ πάνω στην εξέδρα, έγινε χαμός. Γενικά πήγαμε καλά, αν και στο τέλος μείναμε από δυνάμεις, δεν είχαμε μεγάλο ρόστερ και καταλήξαμε τέταρτοι. Πάντως ο κόσμος εκτίμησε τη δουλειά μου. Το καταλάβαινα όταν έβγαινα στο δρόμο να κυκλοφορήσω. Με αναγνώριζαν όλοι, με χαιρετούσαν…”.
Ανεργία, αλλά και φθηνή ζωή
Το Κόσοβο ή ελληνιστί Κοσσυφοπέδιο είναι ένας αλβανόφωνος θύλακας στο μαλακό υπογάστριο της Σερβίας, η οποία ανέκαθεν το θεωρούσε έδαφός της, γι’ αυτό αρνείται ακόμα να το αναγνωρίσει ως ανεξάρτητο κράτος, παρ’ όλο που από το 2008 συνολικά 112 χώρες (ανάμεσά τους οι ΗΠΑ, η Μεγ. Βρετανία, η Γερμανία και η Γαλλία, όχι όμως η Ελλάδα, η Ρωσία και η Κίνα) το έχουν αναγνωρίσει. Τα τελευταία χρόνια έχει γίνει μέλος τόσο της ΔΟΕ όσο και της FIBA, ενώ οι αθλητές και οι εθνικές ομάδες του έχουν ήδη αρχίσει να παίρνουν μέρος στις διεθνείς διοργανώσεις.
Η ζωή στη Μιτρόβιτσα δεν διαφέρει από τη ζωή σε οποιαδήποτε επαρχιακή πόλη των Βαλκανίων και θυμίζει αρκετά την Ελλάδα της κρίσης. “Υπάρχει τεράστια ανεργία, μπορεί να φτάνει και το 30-40%”, λέει ο Δημήτρης Παπαδόπουλος. “Πολύ δύσκολα μπορείς να βρεις δουλειά, ειδικά αν είσαι νέος. Στον ιδιωτικό τομέα κάτι τέτοιο είναι σχεδόν αδύνατο και όλοι προσπαθούν να χωθούν με κάποιο τρόπο στο δημόσιο. Ο μέσος μηνιαίος μισθός είναι γύρω στα 200-250 Ευρώ. Υπάρχουν και δουλειές που μπορούν να δώσουν 600 και 700 Ευρώ, αλλά είναι λίγες”.
Η διαφορά σε σχέση με την Ελλάδα, βέβαια, είναι ότι το κόστος διαβίωσης είναι σημαντικά χαμηλότερο. “Στο σούπερ μάρκετ για μια εβδομάδα δεν χαλάς πάνω από 5-6 Ευρώ, ενώ ο καφές στην καφετέρια έχει 60 λεπτά. Με 10 Ευρώ μπορείς να περάσεις μία εβδομάδα, ενώ και τα νοίκια δεν είναι ακριβά. Εγώ έμενα σε ένα μεγάλο σπίτι λίγο πιο έξω από το κέντρο της πόλης και πλήρωνα 180 Ευρώ. Το μόνο που είναι πανάκριβο είναι το ηλεκτρικό ρεύμα. Έρχονταν κάτι λογαριασμοί 150-160 Ευρώ το μήνα”! Ίσως επειδή το ρεύμα στο Κόσοβο το διαχειρίζεται μια τουρκική εταιρεία, η Keds, που έχει το μονοπώλιο και φυσικά χρεώνει όσο θέλει…
Χορηγοί, αλλά και… ξύλο
Στο μπάσκετ υπάρχουν επίσης, όπως, στην Ελλάδα χορηγοί και τηλεοπτικά δικαιώματα, αλλά τα μεγέθη είναι πολύ διαφορετικά: “Στην Τρέπσα δεν υπήρχε κάποιος επενδυτής που να βάζει το χέρι στην τσέπη. Υπήρχε ο Δήμος της πόλης, που έβαζε κάποια χρήματα, αρκετές μικρές χορηγίες από τοπικούς επιχειρηματίες, που έβαζαν από 4-5 χιλιάρικα ο καθένας και τα ειστήρια. Στα ντέρμπι το εισιτήριο κόστιζε 4 Ευρώ, τα court seats 10 Ευρώ, ενώ τα διαρκείας 60 Ευρώ. Το γήπεδο γέμιζε αρκετά συχνά, οπότε αυτό το έσοδο ήταν σημαντικό.
Και βέβαια υπήρχε και η τηλεόραση. Στο Κόσοβο τους αγώνες πρωταθλήματος δείχνει το συνδρομητικό Supersport, που δίνει στις ομάδες ένα ποσό γύρω στις 90.000 Ευρώ ετησίως. Εμείς πήραμε 15.000, η Πρίστινα, που είναι η κορυφαία ομάδα, πήρε 25.000. Γι’ αυτό κι εμείς είχαμε μπάτζετ 200 χιλιάρικα και η Πρίστινα 900”.
Εκτός από χορηγούς και τηλεόραση, το μπάσκετ στο Κόσοβο έχει και πολύ πάθος, αρκετές φορές ανεξέλεγκτο. “Η ατμόσφαιρα, ειδικά στα ντέρμπι, είναι πολύ φανατισμένη. Πέφτει ξύλο στις εξέδρες, πετούν αντικείμενα στους διαιτητές. Υπάρχει μεγάλο μίσος μεταξύ των οπαδών των ομάδων. Κι επειδή εκεί δεν απαγορεύεται η μετακίνηση των οπαδών, πάνε οι μεν στην έδρα των δε και γίνεται χαμός. Στο πρόσφατο φάιναλ φορ οι οπαδοί από την Πρίστινα και τη Μιτρόβιτσα έσπασαν το γήπεδο! Κλείνουν και ραντεβού θανάτου, τέτοια πράγματα… Η αλήθεια είναι ότι όταν πας να παίξεις εκτός έδρας, φοβάσαι λίγο. Αλλά δεν πειράζουν τους παίκτες και τους προπονητές. Οι οπαδοί πλακώνονται μεταξύ τους, αλλά τις ομάδες δεν τις ενοχλούν”.
Βαλκάνια…
Με το τέλος του πρωταθλήματος ο Δημήτρης Παπαδόπουλος έφυγε από τη Μιτρόβιτσα χωρίς να κάνει κουβέντα για το μέλλον. Στην ερώτηση αν θα επέστρεφε, είναι ειλικρινής. “Δεν νομίζω. Είναι πολύ δύσκολη η ζωή εκεί. Το χειμώνα έχει -20 βαθμούς και πολύ χιόνι. Και οι άνθρωποι είναι δύσκολοι, ο πόλεμος τούς έχει στιγματίσει. Έχουν περάσει πολλά, δεν ανοίγονται και δεν εμπιστεύονται εύκολα τον άλλον”.
Διότι εκεί είναι Βαλκάνια, δεν είναι παίξε γέλασε…
