Τα "what if" είναι πάντα απαραίτητο μέρος των αθλητικών συζητήσεων. Τι θα είχε γίνει αν οι Μπλέιζερς διάλεγαν τον Τζόρνταν ή αν ο Μπράντον Ρόι δεν τραυματιζόταν σοβαρά ποτέ; Τέτοιες ερωτήσεις υπάρχουν άπειρες, ειδικά όταν μιλάμε για το ΝΒΑ, όμως καμία δεν είναι τόσο πολυσυζητημένη όσο το πόσο θα άλλαζε ο "χάρτης" του NBA, αν ο Λεν Μπάιας έμενε στη ζωή.
Ήταν Ιούνιος του 1986. Οι Σέλτικς του Ρεντ Άυερμπαχ θα χτυπήσουν φλέβα "χρυσού", καθώς στο Ντραφτ του 1986 θα κληθούν να επιλέξουν με το 2ο πικ. Με τον Μπραντ Ντόχερτι να πηγαίνει στους Καβαλίερς, η επιλογή τους ήταν μονόδρομος. Ο Λεν Μπάιας, ένα εκρηκτικό τριάρι, ύψους 2 μέτρων και 3 εκατοστών γίνεται "Κέλτης". Ένα από τα πιο σαρωτικά ονόματα στον κολεγιακό αθλητισμό, ο απόφοιτος του Μέριλαντ δείχνει να αποτελεί την ιδανική δικλείδα ασφαλείας για την ομάδα της Βοστόνης, η οποία έκλεινε σιγά σιγά έναν απόλυτα πετυχημένο κύκλο, την εποχή Λάρι Μπερντ. Οι Σέλτικς είχαν βρει το πρόσωπο που θα τους κρατούσε ψηλά, και θα αποτελούσε το νέο σημείο αναφοράς.
Η τύχη ή μάλλον οι δαίμονες του Μπάιας είχαν άλλη άποψη. Στις 19 Ιουνίου, δυο μέρες μόλις μετά το ντραφτ, ο Μπάιας θα βρεθεί νεκρός. Υπερβολική δόση και συγκεκριμένα από κοκαΐνη, το πόρισμα. Μία είδηση που σκάει ως κεραυνός εν αιθρία στις τάξεις του NBA, ταρακουνεί συθέλεμα το οικοδόμημα του πρωταθλήματος, το οποίο βλέπει το πρόβλημα ναρκωτικών να ξεφεύγει. Όπως είχε πει και ο Μάικλ Τζόρνταν στο ντοκιμαντέρ του ESPN, "Last Dance", τα ναρκωτικά ήταν σύνηθες φαινόμενο στα πρώτα χρόνια του στο ΝΒΑ. Όμως μέχρι τότε, το πρωτάθλημα δεν είχε δει κάποιο θάνατο, και δη ενός παίκτη 23 ετών, που δεν είχε κάνει καν τα πρώτα του βήματα στα παρκέ του ΝΒΑ.
Ο θάνατος του Μπάιας θα συγκλονίσει τον κόσμο του μπάσκετ, και θα δημιουργήσει ένα κενό που οι Σέλτικς θα κάνουν κοντά 20 χρόνια να ξεπεράσουν. Η διάδοχη κατάσταση της εποχής Μπερντ δεν ήρθε ποτέ. Ο Μάικλ Τζόρνταν δεν είχε αντίπαλο, και κυριάρχησε στην Ανατολή αλλά και ολόκληρο το ΝΒΑ, ενώ οι Σέλτικς, ίσως σοκαρισμένοι και από την εξέλιξη των πραγμάτων, χάνουν την πορεία τους. Ο Λάρι Μπερντ εξαντλείται κάτω από το βάρος των συνεχόμενων παιχνιδιών και χωρίς τον Μπάιας να αναλάβει την επόμενη ημέρα. Η ομάδα της Βοστόνης καταρρέει και καταδικάζεται στη μετριότητα μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 2000.
Το σημαντικότερο όμως, δεν θα μάθουμε ποτέ πόσο καλός ήταν ο παίκτης που τα ναρκωτικά μας στέρησαν. To μόνο που μπορούμε να κάνουμε, είναι να πάρουμε μία ιδέα από όσα πρόλαβε να μας δείξει στο Μέριλαντ:
https://www.youtube.com/watch?v=F6V9yhWarP4
