Είμαστε στο 1966. Μία ώρα πριν από τον τελικό του NCAA στο Μέριλαντ ανάμεσα στο Τέξας Ουέστερν και το Κεντάκι. Ο Ντον Χάσκινς, προπονητής της πρώτης ομάδας, μαζεύει τους παίκτες του στα αποδυτήρια και, όπως πάντα έκανε πριν από τα παιχνίδια, έγραψε τα ονόματα των παικτών που θα αγωνίζονται στην πρώτη πεντάδα, στον πίνακα που είχε.
Η κιμωλία του, έμελλε να γράψει την ιστορία. Μπόμπι Τζο, Όρστεν, Ντέιβιντ, Χάρι και Ουίλι. Αυτά τα πέντε μικρά ονόματα θα έκαναν κάτι πολύ μεγάλο. Ο λόγος είναι πολύ απλός, αλλά και σπουδαίος για εκείνοι την εποχή. Ήταν η πρώτη φορά, που προπονητής ξεκινά το παιχνίδι με πέντε μαύρους σε έναν τελικό.
Εκείνη τη στιγμή, πάντως, δεν το κατάβαν όλοι. Υπήρχαν δύο Ουίλι στην ομάδα, ο Ουόρσλεϊ και ο Κέιγκερ, με τον πρώτο να σηκώνεται να συγχαρεί τον συμπαίκτη του και τον προποινητή του να αντιδρά λέγοντάς του τα εξής λόγια: «Όχι μικρέ, εσένα εννοούσα».
Τα… γκάζια πριν από το ματς
Με την πεντάδα έτοιμη και δείχνοντας τα δυνατά σημεία του αντιπάλου, ο Χάσκινς πρόσεξε, ότι ο βασικός του πλέι μέικερ, ο Μπόμπι Τζο Χιλ, είχε αποκοιμηθεί. «Κοιμόταν έναν γαμ@@@@@ κυριακάτικο ύπνο πριν από τον αγώνα του τίτλου», θα θυμόταν λίγο αργότερα, για να συνεχίσει την εξιστόρηση ως εξής: «Πήρα ένα σφουγγάρι και του το έτριψα. Ήμουν τόσο νευριασμένος μαζί μου. Φώναξα στους παίκτες μου, ότι έχω βαρεθεί αυτά τα σκ@@@»!
Όχι και η πιο ιδανική κατάσταση, δεν νομίζετε; Μην ανησυχείτε, θα ξυπνούσαν… για τα καλά μόλις ανακοινώνονταν οι δύο πεντάδες μπροστά σε 14.000 φιλάθλους στον τελικό. «Όπως κοιτούσα από τις κάμερες το κοινό, είδα απλά μια λαοθάλασσα» από λευκούς να μας κοιτάζουν επίμονα».
Το ακόμη πιο αστείο της υπόθεσης; Όταν από τα μεγάφωνα ακούστηκε η σύνθεση του Κεντάκι, υπήρξε η απόλυτη αντίθεση. Πέντε λευκοί θα αντιπαρετίθεντο στους πέντε μαύρους του Τέξας Ουέστερν.
Αυτός που διάλεξε να κάνει λίγο χιούμορ, ήταν ο θρυλικός Άντολφ Ραπ του Κεντάκι, με τον τεχνικό που είχε εκείνη την εποχή μόνο εκείνος 4 τίτλους στο NCAA, να αναφέρει πως το «TWC» σήμαινε… two white coaches, δηλαδή δύο λευκοί προπονητές.
Η οδηγία που θα έγινε ο Χάσκινς στο βασικό του σέντερ, τον Ντέιβιντ Λάτιν, θα ήταν η εξής: «Απλά πήγαινε στο καλάθι και κάρφωσέ τον. Δε με νοιάζει αν θα σου δώσουν παράβαση, βήματα ή οτιδήποτε άλλο. Απλά πήγαινε και κάρφωσε». Οι οδηγίες του, άλλωστε, πάντα τόσο ξεκάθαρες ήταν, αλλά ό,τι και να συνέβαινε σε εκείνο το ματς, το στοιχείο που έγραψε ιστορία ήταν που θα ξεχώριζε πέραν οποιουδήποτε άλλου.
Η εικόνα πέντε λευκών και πέντε μαύρων στο παρκέ, ως αντίπαλοι, εν έτει 1966, ήταν εξαιρετική τροφή για όσους έψαχναν αφορμές για την τότε κόντρα μεταξύ των δύο πλευρών και, φυσικά, για τις εφημερίδες που είχαν στείλει στο ματς ουκ ολίγους φωτογράφους. Στα σπορ, βέβαια, τα «εμπόδια» που είχαν σχέση με το χρώμα είχαν αρχίσει να πέφτουν νωρίτερα, αλλά εκείνο το ματς ήταν η επιτομή της αλλαγής.
Αξίζει να σημειωθεί, για να τονιστεί η σημασία του γεγονότος, ότι στο ξεκίνημα της σεζόν 1965-1966, υπήρχαν τρεις μεγάλες κολλεγιακές περιφέρειες, που δε διέθεταν μαύρους παίκτες σε καμία από τις ομάδες τους. Και σε εκείνο τον αγώνα, αποτυπώθηκε χαρακτηριστικά η αντίθεση.
Ο Χάσκινς, όμως, δεν είχε τέτοια προβλήματα. Όπου κι αν έπιανε δουλειά, αμέσως έφερνε στις τάξεις του Αφροαμερικανούς παίκτες. Η πρώτη φορά, δε, που ξεκίνησε με πέντε μαύρους παίκτες στην ίδια πεντάδα, ήταν τη σεζόν 1962-1963. Απλά εδώ, μιλούσαμε για έναν ολόκληρο τελικό, με την κίνησή του εκείνη να ωθεί την Κυβέρνηση των ΗΠΑ σε πιο πολλά κολλεγιακά προγράμματα κατάλληλα και για μαύρους.
Όσα έγιναν στο ματς
Στο ίδιο το παιχνίδι, όπου αγωνιζόταν ο μετέπειτα θρύλος της προπονητικής, Πάτ Ράιλι, το Κεντάκι ξεκίνησε με μια άμυνα «ζώνης» 1-3-1, την οποία ο Χάσκινς δεν είχε ξαναδεί και, μετά από ένα εμφατικό κάρφωμα του Λάτιν πάνω στον Ράιλι, χωρίς να υπάρχει τότε χρονόμετρο, ο ίδιος ζήτησε από τους παίκτες του να γυρίζουν την μπάλα, μέχρι να καταλάβουν το πώς λειτουργούσε η «ζώνη».
Ο Χάσκινς, τότε, ζήτησε τάιμ άουτ και έδειξε το πώς έπρεπε να γίνει η δουλειά, εκμεταλλευόμενος την ικανότητα ντρίμπλας των Χιλ, Άρτις και Ουόρσλεϊ. Το αποτέλεσμα όσων σχεδίασαν οι προπονητές κάυε άλλο παρά θέαμα έφερνε, αφού στα πρώτα δέκα λεπτά το σκορ βρισκόταν στο 9-9.
Ο χρόνος, όμως, άρχισε να λειτουργεί υπέρ του Τέξας Ουέστερν, με τον Χιλ να αρχίζει να… παίρνει φόρα μετά τον ύπνο του, κλέβοντας μπάλες και φεύγοντας σε ανοικτό γήπεδο, με τις δικές του εμπνεύσεις να κάνουν τον Ραπ να παραδεχθεί πως «αυτός μας πλήγωσε» και την ομάδα του να είναι μπροστά με 32-29 στο ημίχρονο.
Ο Άντολφ Ραπ θέλησε στο ημίχρονο να ενθαρρύνει τους παίκτες του με λάθος τρόπο. Σύμφωνα με συνέντευξη παίκτη του, του Ντέφορντ, 31 χρόνια αργότερα, ο Ραπ χρησιμοποίησε εκφράσεις αρκετά ρατσιστικές για τους αντιπάλους. «Ένιωσα ένα ρίγος. Καθόμουν πιο πίσω και έβλεπα τους παίκτες, που ένιωθαν ντροπή», είχε πει στη «Chicago Tribune».
Το Κεντάκι συνέχισε το επιθειτικό του παιχνίδι στο δεύτερο ημίχρονο, με τους Μάινερς να πηγαίνουν πολλές φορές στη γραμμή των βολών, έχοντας 26/27 σουτ από εκείνο το σημείο στα 36.5 λεπτά. Εκεί, όμως, είχε καταφέρει να φθείρει τον αντίπαλο με το ξύλο και η διαφορά ήταν στον έναν πόντο, αλλά ο Άρτις και ο Χιλ βρήκαν τη δύναμη και με έξι συνεχόμενους πόντους «καθάρισαν».
Τα ποσοστά του Κεντάκι ήταν τραγικά. Νικήτρια η ομάδα από το Τέξας με 72-65, που μόλις είχε γράψει μοναδική ιστορία.
https://www.youtube.com/watch?v=V2vENVYwj2s
Η προέκταση του ιστορικού αγώνα
Ο Άντολφ Ραπ κάθε άλλο παρά δέχθηκε εύκολα εκείνη την ήττα του. Το «Associated Press», δε, είχε αναφέρει σε ρεπορτάζ του το 1975 μία συνέντευξή του, όπου αναφερόταν σε «παράνομους μαύρους παίκτες, που ήταν μια παρέα από τσαρλατάνους. Ο ένας ήταν σε διαθεσιμότητα από το Τενεσί, δύο ακόμη είχαν εκδιαχθεί από την Αϊόβα».
Υπήρχαν, βέβαια, και τα καλά της υπόθεσης. Το 2006, παρουσιάστηκε η ταινία «Glory Road», βασισμένη σε εκείνο το μεγάλο ματς και τον πρωτοφανή θρίαμβο του Τέξας Ουέστερν. Εκεί συμμετείχε ακόμη και ο τότε αντίπαλος και άρτι θριαμβευτής με τους Μαϊάμι Χιτ, Πατ Ράιλι, ο οποίος τόνισε πως «από τη μετέπειτα ιστορία συνειδητοποιήσαμε, ότι ήμασταν κομμάτι ενός γεγονότος πολύ μεγάλου. Εκείνη τη στιγμή δεν το καταλαβαίναμε».
https://www.youtube.com/watch?v=uEd69QSBI0s
Όσο για τον ίδιο τον Ντον «The Bear» Χάσκινς; Εκείνος ισχυρίζεται, ότι δεν ήταν σκοπός του να γράψει ιστορία. «Πραγματικά, η σκέψη μου δεν ήταν να ξεκινήσω 5 μαύρους παίκτες. Ήθελα απλά να βάλω στο παρκέ τους 5 καλύτερους. Ήθελα απλά να κερδίσω το παιχνίδι», ανέφερε σε μετέπειτα συνέντευξή του, τονίζοντας επίσης πως «το έχω πει πολλές φορές τα τελευταία 40 χρόνια, αλλά για ένα πολύ μεγάλο διάστημα πίστευα ότι η νίκη σε εκείνο το ματς ήταν ό,τι χειρότερο μου είχε συμβεί ποτέ. Ευχόμουν για χρόνια να μην είχαμε κερδίσει εκείνο το ματς με το Kentucky, γιατί η ζωή θα ήταν πολύ πιο εύκολη για μένα, το Σχολείο και τους παίκτες μου».
https://www.youtube.com/watch?v=sesYdBm6j9Q
