Το Basketa.gr ανατρέχει στην απόφαση να εφαρμοστεί στο μπάσκετ η γραμμή του τριπόντου, εστιάζοντας στο πώς ξεκίνησε ως ιδέα, πώς καθιερώθηκε και πώς κατέληξε να είναι το κύριο στοιχείο του σημερινού παιχνιδιού.
Σήμερα το θεωρούμε κάτι δεδομένο, αυτονόητο, εξαιρετικά απαραίτητο να υπάρχει «πλούσιο» σε κάθε ομάδα. Το σουτ τριών πόντων δεν είναι υπερβολικό να πει κανείς, ότι έχει φτάσει στο σημείο να το θεωρούν αρκετοί ως… την πεμπτουσία του παιχνιδιού του μπάσκετ. Άλλοι, βέβαια, το «εχθρεύονται», θεωρώντας πως το παιχνίδι γίνεται μονοδιάστατο εξαιτίας της πραγματικότητας, που βιώνουμε σήμερα.
Σε κάθε περίπτωση, το τρίποντο έχει εξελιχθεί σε μεγάλο «εργαλείο» για τις περισσότερες ομάδες. Αυτές που έχουν τη μεγαλύτερη ευχέρεια σε αυτό, ταυτόχρονα αποκτούν μια σπουδαία δυναμική, με την επανάσταση του μακρινού σουτ να κρατά καλά.
Με αυτό τον τρόπο, που έχει γίνει το μεγάλο «όχημα» των επιθέσεων, αγωνιστικές πρακτικές σαν το low post με κάποιο «Δεινόσαυρο» στη ρακέτα, ή ακόμη και το σουτ μέσης απόστασης, είναι στοιχεία που συναντάμε λιγότερο συχνά όσο περνούν τα χρόνια. Αν μπορείς, άλλωστε, να σκοράρεις για τρεις, γιατί να ψάξεις τρόπο να σκοράρεις για δύο;
Πότε, όμως, και γιατί αρχίσαμε να μαθαίνουμε να σκοράρουμε για τρεις;
https://www.youtube.com/watch?v=w3Ox8ExhkGs
Η ABL έφερε την αλλαγή
Το σουτ τριών πόντων άρχισε να υπάρχει σαν ιδέα λίγο μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Πολλά χρόνια αργότερα, βέβαια, θα καθιερωνόταν η γραμμή του. Ήταν σε έναν κολλεγιακό αγώνα του 1945 ανάμεσα στην Κολούμπια και το Φόρνταμ, όταν οι διοργανωτές δοκίμασαν μια γραμμή στα 6.40 μέτρα και, όποιος σκόραρε από εκεί, θα μπορούσε το σουτ να μετρήσει για τρεις.
Το πείραμα, όμως, μάλλον δεν έπεισε αυτούς που το εφάρμοσαν και, κάπως έτσι, επαναλήφθηκε ύστερα από 13 ολόκληρα χρόνια, όταν τέθηκαν αντιμέτωποι το Σεντ Φράνσις και η Σιένα, με τη γραμμή να τοποθετείται στα 7.01 μέτρα, αρκετά πιο μακριά δηλαδή από τα 6.40, που υποδείχθηκαν το 1945.
Και αυτή η προσπάθεια ήταν, μάλλον, πιο αποτελεσματική, αφού τρία χρόνια αργότερα η American Basketball League το πήρε στα σοβαρά και, εν έτει 1961, εφάρμοσε τον κανόνα του τριπόντου. Η γραμμή βρισκόταν, τότε, στα 6.71 μέτρα, με τη λίγκα τότε να λαμβάνει την απόφαση, ώστε να έχει ένα ξεχωριστό «όπλο» απέναντι στο πολύ πιο διάσημο πρωτάθλημα του ΝΒΑ. Αυτό είχε ισχυριστεί, τουλάχιστον, ο πρόεδρος της ABL, Άμπε Σάπερσταϊν. Ο ίδιος, μάλλον, έβλεπε αρκετά μπροστά, καταφέρνοντας πάντως με δυσκολία να πείσει το Συμβούλιο, το οποίο οριακά με ψήφους 4-3 έδωσε την έγκρισή του.
https://www.youtube.com/watch?v=or8KTr777o8
Το ΝΒΑ δεν… ψηνόταν στην αρχή
Το εγχείρημα αυτό τελικά κατάφερε να αντέξει, με άλλες λίγκες, όπως το ΑΒΑ, ή την Eastern Professional Basketball League να εφαρμόζουν τη γραμμή των 6.71 μέτρων. Εκείνοι που διαφωνούσαν από τότε, πάντως, ήταν οι Χάρλεμ Γκλοουμπτρότερς, οι οποίοι ήθελαν να τοποθετήσουν πιο μακριά τη γραμμή, ήτοι στα 7.62 μέτρα, σχεδόν ένα μέτρο πιο μακριά από αυτό, που είχε οριστεί από την ABL.
Ο Σάπερσταϊν είχε βρει τη… Σολομώντεια λύση αφήνοντας προς την κορυφή τα 7.62 μέτρα στη λίγκα, όπου έπαιζε το Χάρλεμ, αλλά στη γωνία η απόσταση μειωνόταν στα 6.71. Με κάποιο τρόπο, δηλαδή, όλοι έπρεπε να… μείνουν ευχαριστημένοι και ο στόχος επετεύχθη, από τη στιγμή που, όπως αναφέραμε, και άλλες λίγκες εφάρμοσαν τη γραμμή του τριπόντου. «Δίνει την ευκαιρία σε έναν πιο κοντό παίκτη να σκοράρει και να ανοίξει την άμυνα, κάνοντας πιο ευχάριστο το παιχνίδι για τους οπαδούς», είχε πει τη σεζόν 1967-1968, στην παρθενική σεζόν του ΑΒΑ, ο Τζορτζ Μίκαν. Αυτός κι αν έβλεπε μπροστά, μιας και τα λόγια του αυτά σήμερα αποδεικνύονται εξαιρετικά επίκαιρα και… προφητικά.
Το ΝΒΑ, από την πλευρά του, δεν έδειχνε πάντως στην αρχή ιδιαίτερο… ζήλο στο να δοκιμάσει να εφαρμόσει αυτή τη γραμμή. Ήταν ήδη, άλλωστε, το πιο διάσημο και κερδοφόρο πρωτάθλημα μπάσκετ στις ΗΠΑ, κατέχοντας τους καλύτερους αθλητές, που έγραφαν την ιστορία τους, οπότε ίσως για αυτό το λόγο στην αρχή δε θέλησε να δει την προοπτική γύρω από τον καθορισμό του τριπόντου.
https://www.youtube.com/watch?v=P2eQecdeULg
Η ιστορία μιας παρεξήγησης που οδήγησε στον Μάτζικ και τον Μπερντ
Σε αυτό το σημείο, αξίζει να αναφέρουμε μια ιστορία από το πώς ένα τρίποντο δημιούργησε μεγάλη παρεξήγηση σε αγώνα του ΑΒΑ, με το ΝΒΑ να αφουγκράζεται με τα χρόνια την ιδέα, του να ενσωματώσει το εν λόγω σουτ.
Ήταν στις 13 Νοεμβρίου 1967, στην πρώτη δηλαδή χρονιά της λίγκας του ΑΒΑ, όταν στον αγώνα μεταξύ Ιντιάνα Πέισερς και Ντάλας Μάβερικς, ο Τζέρι Χάρκνες παίρνει σε επαναφορά και χωρίς χρόνο την μπάλα στα χέρια του, ενώ είναι 28 μέτρα μακριά από το καλάθι, δηλαδή στην άλλη μεριά. Ο ίδιος πετά την μπάλα, εκείνη βρίσκει ταμπλό και καταλήγει στο καλάθι, για να ξεκινήσει εκεί πανζουρλισμός.
https://www.youtube.com/watch?v=pChDN7SnaTs
Ο περισσότερος κόσμος, που βρέθηκε στο γήπεδο, με το σκορ πριν από την επαναφορά στο 118-116, νόμιζε πως υπήρξε ισοπαλία, άρα και παράταση. Το σουτ, όμως, με βάση τον κανονισμό του τριπόντου, μέτρησε ορθότατα για τρεις και οι Πέισερς πήραν την νίκη. «Θυμάμαι να τρέχουμε προς τον πάγκο να ετοιμαστούμε για την παράταση, όταν ο διαιτητής μου είπε πως τελείωσε, γιατί το σουτ μετρά για τρεις», είπε ο ίδιος παίκτης που ευστόχησε, δείγμα του ότι κανείς ακόμη δεν είχε προσαρμοστεί στην νέα γραμμή.
Όλα αυτά, βέβαια, ήταν πράγματα που το ΝΒΑ παρακολουθούσε. Κι αν στην αρχή δεν αγκάλιασε την ιδέα για το τρίποντο, το έκανε λίγο καιρό μετά την ένωση με το ΑΒΑ. Οι δύο λίγκες ενώθηκαν το 1976, αλλά η εφαρμογή του τριπόντου έγινε τη σεζόν 1979-1980, την χρονιά όπου ξεκίνησαν, δηλαδή, την καριέρα τους οι Μάτζικ Τζόνσον και Λάρι Μπερντ. Μπορεί, επομένως, να ήρθε η αλλαγή αυτή στην πιο κατάλληλη στιγμή, με τους δύο μεγάλους αντιπάλους να ξεκινούν την «εκτόξευση» του μπάσκετ παγκοσμίως, προτού έρθει ο Μάικλ Τζόρνταν.
https://www.youtube.com/watch?v=aZt40qDxfe0&t=1s
Τρίποντο, τρίποντο και ξανά τρίποντο
Πρέπει, φυσικά, να σημειώσουμε κάπου εδώ και το πρώτο τρίποντο στην ιστορία του ΝΒΑ. Ανήκει στον παίκτη των Μπόστον Σέλτικς, Κρις Φορντ, ο οποίος το πέτυχε στις 12 Οκτωβρίου 1979, στον εναρκτήριο αγώνα με τους Χιούστον Ρόκετς, αν και βέβαια τότε τη λάμψη είχε πάρει όλη πάνω του ο νέος ηγέτης των «τριφυλλοφόρων», Λάρι Μπερντ. Σε κάθε περίπτωση, έγραψε τη δική του ιστορία.
Και σε αυτό το σημείο, θα μπορούσαμε να πούμε πως τα υπόλοιπα είναι, επί της ουσίας, όπως τα γνωρίζουμε σήμερα. Δεν εννοούμε, βέβαια, ότι το ΝΒΑ σουτάρει ασταμάτητα από τότε που ξεκίνησε να εφαρμόζεται το τρίποντο, ούτε ότι ο Μάτζικ και ο Μπερντ ώθησαν άπαντες προς αυτή την κατεύθυνση με το στυλ παιχνιδιού τους. Ακόμη και ο ηγέτης των Σέλτικς, άλλωστε, που ήταν «δολοφόνος» από μακριά, είχε μεγάλη ποικιλία στο παιχνίδι του, με σουτ από μέση απόσταση, με fadeaway, με κάρφωμα και με ένα σωρό άλλους τρόπους.
Η ελευθερία αυτή, όμως, σε συνδυασμό με την αύξηση της «άρκτου» στα 7.25 μέτρα για τα δεδομένα του ΝΒΑ, έδωσε τη δυνατότητα σε όσους είχαν… χέρι να αναδειχθούν. Ο Ρέτζι Μίλερ, ο Ρέι Άλεν, ο Στεφ Κάρι, ο Κλέι Τόμπσον, ο Κέβιν Ντουράντ, ο Στιβ Κερ, ο Τζέιμς Χάρντεν, ο Κάιλ Κόρβερ, ο Κέβιν Μάρτιν και αρκετοί ακόμη σπουδαίοι παίκτες χρησιμοποίησαν το μακρινό σουτ, ως το βασικό «όπλο» για να… βγάλουν το ψωμί τους.
https://www.youtube.com/watch?v=eQLhfQwpxjc
https://www.youtube.com/watch?v=G7GqCfS9DXw
https://www.youtube.com/watch?v=hM2XooSSd8o
Το ίδιο ισχύει, σαφώς, για περιπτώσεις παικτών που ξεχώρισαν στην Ευρώπη, όπως ο Χουάν Κάρλος Ναβάρο, ο Σαρούνας Γιασικεβίτσιους, ο Τρέιγιαν Λάνγκτον, ο Τζέι Αρ Χόλντεν, ο Σέρχιο Γιουλ, ο Ρούντι Φερνάντεθ, ο Γιάκα Λάκοβιτς, ο Σέρχιο Ροντρίγκεθ, ο Ντέιβιντ Μπλου, ο Ιγκόρ Ρακόσεβιτς, ο Μίλος Τεόντοσιτς, ο Τζανλούκα Μπαζίλε, ακόμη και Έλληνες, όπως ο Βασίλης Σπανούλης, ο Δημήτρης Διαμαντίδης, ο Αντώνης Φώτσης, ο Νίκος Χατζηβρέττας και άλλοι πολλοί. Για την ιστορία της υπόθεσης, πάντως, η FIBA άρχισε να εφαρμόζει το τρίποντο από το 1984 στα 6.25 μέτρα, ενώ σήμερα βρίσκεται η γραμμή στα 6.75 μέτρα, με προοπτική, όπως έχει ακουστεί ενίοτε, να μεγαλώσει η γραμμή αυτή και να γίνει ίση με εκείνη του ΝΒΑ.
https://www.youtube.com/watch?v=An9LEyrLrDw
https://www.youtube.com/watch?v=ckeCpOBsn_8
https://www.youtube.com/watch?v=_y-XaBSQMX4
Το τρίποντο «σκότωσε» τη μέση απόσταση
Πολλοί παίκτες, λοιπόν, ευνοήθηκαν διαχρονικά από την οριοθέτηση της γραμμής του τριπόντου, που κάποτε αποτέλεσε μια επανάσταση. Μια επανάσταση, όμως, της οποίας τα αποτελέσματα φαίνονται σήμερα πιο έντονα από ποτέ. Αρκεί και μόνο να δει κανείς πώς έχουν αλλάξει τα στατιστικά με τη βοήθεια ορισμένων αριθμών και γραφημάτων.
Τη σεζόν 1979-1980 στο ΝΒΑ, όταν και τοποθετήθηκε η γραμμή, οι ομάδες σούταραν κατά μέσο όρο 2.5 τρίποντα ανά αγώνα. Η πρώτη μεγάλη «έκρηξη» ήρθε το 1996, με περίπου 17.5 τρίποντα ανά αγώνα, ενώ το 2017-2018 σούταραν 29, δηλαδή πάνω από 10 φορές σε σύγκριση με πριν από 38 χρόνια. Ακόμη ένα ενδιαφέρον στοιχείο, επίσης, είναι πως τη σεζόν 1987-1988, ο Μάικλ Άνταμς είχε επιχειρήσει 379 φορές να βρει στόχο από μακριά και ήταν πρώτος σε αυτή την κατηγορία, ενώ εν έτει 2013, σύμφωνα με την καταγραφή του Bleacher Report, υπήρχαν 25 παίκτες που να είχαν σουτάρει για τρεις τουλάχιστον 379 φορές.
Ας δούμε και κάτι ακόμη ενδιαφέρον, σχετικά με το ίδιο θέμα. Όπως μπορούμε να παρατηρήσουμε στον επόμενο πίνακα, τα μακρινά σουτ δεν έχουν καμία σχέση με τα σουτ μέσης απόστασης και μόνο μέσα σε μια 20ετία. Από το 1998 έως το 2018, οι ομάδες άλλαξαν πλήρως τη λογική τους, καθώς το 1998 εκτελούσαν κατά 38% από το λεγόμενο mid range και 13% από το τρίποντο, ενώ τώρα επιχειρούν κατά 33% από τρίποντο και μόλις 19% από το mid range, ποσοστά που, μάλλον, μέχρι σήμερα θα έχουν συνεχίσει να αυξάνονται και να μειώνονται αντίστοιχα.
Ένα θετικό νέο, μπροστά σε όλα αυτά βέβαια, μπορεί να είναι η ελαφρά αύξηση των πόντων από το ζωγραφιστό στο ίδιο διάστημα από 13% το 1998 σε 16% το 2018, ενώ το σκορ από τη γραμμή των βολών έχει αντίστοιχα υποστεί μικρή μείωση, από το 35% στο 32%. Οι υπόλοιπες κατηγορίες απεικονίζουν τα τρίποντα, είτε από τη γωνία είτε κοντά στη γραμμή του άουτ.
Το τρίποντο, λοιπόν, ήρθε για να μείνει. Και θα χρειαστεί πολύς καιρός ακόμη, ίσως και δραματικές αλλαγές, για να το βαρεθούμε και να δούμε το παιχνίδι να αλλάζει…
https://www.youtube.com/watch?v=T-p_5P9UISs
https://www.youtube.com/watch?v=HafYVfqmlso
