Η Ισπανία ετοιμαζόταν για ένα ακόμη καλοκαίρι επιτυχιών. Είχε το Ευρωμπάσκετ Γυναικών στο δικό της σπίτι και στη συνέχεια τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Θα μπορούσε να προσθέσει δύο ακόμη μετάλλια στην τόσο πλούσια συλλογή των Εθνικών Ομάδων. Τα πράγματα δεν εξελίχθηκαν ακριβώς έτσι. Στο Ευρωμπάσκετ απέτυχε, καθώς δεν κατάφερε όχι μετάλλιο να πάρει, αλλά ούτε μια θέση που να οδηγεί στο Παγκόσμιο Κύπελλο, ενώ και στους Ολυμπιακούς Αγώνες έμεινε στην έκτη θέση. Λίγο μετά την επιστροφή από το Τόκιο κάποια από τα «γιατί» απαντήθηκαν μετά τις καταγγελίς της Μάρτα Ξαργκάι για τον προπονητή της ομάδας, Λούκας Μοντέλο.
Η επιτυχημένη Μάρτα και το «αντίο»
Ο Ισπανός τεχνικός θεωρείται από τους πλέον επιτυχημένους στο χώρο με τίτλους και διακρίσεις, αλλά όλα δεν ήταν τελικά, όπως και σε πολλές άλλες περιπτώσεις, όπως φαίνονται ή όπως θα ήθελαν να είναι στην ισπανική ομοσπονδία, που δέχεται κι αυτή τους δικούς της τριγμούς. Η Μάρτα Ξαργκάι ήταν αυτή που άνοιξε τον ασκό του Αιόλου για την Εθνική Γυναικών της Ισπανίας.
Πρόκειται για μία από τις πλέον επιτυχημένες αθλήτριες στην ιστορία του μπάσκετ γυναικών με 147 συμμετοχές στην Εθνική Ομάδα, με 14 τίτλους σε συλλογικό επίπεδο και επτά μετάλλια σε οχτώ διοργάνωσεις με τα χρώματα της Ισπανίας. Είναι ένα από τα μεγαλύτερα ταλέντα της –βάσει αποτελεσμάτων- καλύτερης γενιάς της χώρας στα παρκέ. Στις 15 Ιουλίου και στα 30 της χρόνια ανακοίνωσε την αποχώρησή της από την ενεργό δράση, κάτι που προκάλεσε έκπληξη σε πολλούς. Είχε ζητήσει λίγο χρόνο για να σκεφτεί τι θέλει να κάνει, κι αν μπορεί να συνεχίσει το μπάσκετ, το άθλημα το οποίο λάτρεψε. Κανείς δεν το έψαξε περισσότερο τότε. Μόνο η ίδια, μέσα της, με τον εαυτό της. Είδε ότι δεν μπορούσε να συνεχίσει.
«Το μπάσκετ που γέμιζε τη ζωή, αλλά δεν είναι χρυσός ότι λάμπει», δήλωσε και συνέχισε μιλώντας για το δίλημμα της να συνεχίσει ή όχι, ειδικά με τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Τόκιο στο φόντο. «Όταν έμεινα εκτός για λίγο, κατάλαβα πως ψυχολογικά δεν μπορούσα πλέον να συνεχίσω. Δεν ήθελα να παίξω μπάσκετ. Ήταν το μεγάλο σημάδι. Ήμουν ήρεμη με μένα και την καριέρα μου», δήλωσε μιλώντας στην El Pais.
Η ψυχολογική βία και το «είσαι χοντρή»
Η πηγή των προβλημάτων της είχε το όνομα και το πρόσωπο του Λούκας Μοντέλο και τις πρακτικές του που προκάλεσαν σοκ στο χώρο του μπάσκετ και περισσότερο εντός της ισπανικής ομοσπονδίας. Αφήνουμε τα λόγια της Ξαργκάι να τα πουν όλα: «Έφτασα σε ένα σημείο που έπρεπε να διαχωρίσω το άτομο από την αθλήτρια. Δεν μπορούσα να συνεχίσω να δέχομαι απαράδεκτες πρακτικές. Υπάρχουν όρια που δεν μπορούσα να περάσω και αυτό έφτασε να είναι ένα πολύ βαρύ φορτίο. Εϊναι σκληρό... Είχα πολλά προβλήματα με το φαγητό εξαιτίας αυτού του ανθρώπου. Είναι σκληρό...
Όλα άρχισαν στη Ρωσία, όταν ήταν προπονητής μου και στην Ντιναμό Κουρσκ την περίοδο 2018-19. Μας ζύγιζαν κάθε εβδομάδα και αυτός ήταν εκεί για να επιβλέπει τα πάντα. Υπήρχαν αρκετές φορές που πλησίασε εμένα και τη Σόνια Πέτροβιτς σε συγκεντρώσεις της ομάδας και μας είπε πως δεν θα μας έδιναν το επιδόρπιο γιατί ήμασταν χοντρές! Να σημειωθεί πως τότε ήμουν 67 κιλά και είμαι 1.82! Ήμουν και αισθανόμουν πολύ καλά, αλλά αυτές οι παρατηρήσεις μου δημιούργησαν μεγάλη ανασφάλεια εντός και εκτός γηπέδου. Ερχόταν συνέχεια και μου έλεγε πως είμαι εκτός ορίου στα κιλά και αυτό άρχισε να μου δημιουργεί πρόβλημα ψυχολογικά και πνευματικά».
Χρυσό μετάλλιο με βοήθεια ψυχολόγου
Η Ξαργκάι έβγαλε το Ευρωμπάσκετ 2019 με τη βοήθεια ψυχολόγου, αλλά στη σιωπή. Δεν είχε μιλήσει σε κανέναν για όσα αντιμετώπιζε. Σημαντική στήριξη γι’ αυτήν ήταν η σύντροφός της , Μπριάνα Στιούαρτ, η MVP των Ολυμπιακών Αγώνων με τις ΗΠΑ. Δεν είχε μοιραστεί τίποτα όμως ούτε καν με τις γονείς της. «Πνευματικά ήμουν εκτός. Έφτασα σε ένα σημείο που είπα «ως εδώ». Ουσιαστικά ήταν σαν να «αποκόπηκα» από τον ίδιο μου τον εαυτό σε εκείνη τη διοργάνωση».
Πολέμησε με το πρόβλημά της στη σιωπή, πάλεψε και οδήγησε την Ισπανία στο χρυσό, ούσα η πρώτη σκόρερ του τελικού με τη Γαλλία, η αθλήτρια που είχε τον δεύτερο μεγαλύτερο χρόνο συμμετοχής από οποιαδήποτε άλλη στη διοργάνωση και είχε θέση στην καλύτερη πεντάδα. «Resiliencia” γράφει το τατουζάν στο αριστερό της μπράτσο. Κι αυτό έδειξε. “Δεν ξέρω που βρήκα τις δυνάμεις. Ήταν ένα «είμαι πιο δυνατή από σένα και θα αντέξω». Ήταν το πάθος μου το παιχνίδι το ίδιο και ήθελα ένα ακόμη μετάλλιο».
Οι ξάγρυπνες νύχτες και τα στερεότυπα
Πίσω από τη βιτρίνα όμως υπήρχε ακόμη η οδύνη: «Ένιωθα άσχημα κάθε φορά που θα καθόμουν για φαγητό, ακόμη κι αν επρόκειρο για μια απλή σαλάτα. Δεν απολάμβανα το φαγητό, έτρωγα με άγχος και μετά πήγαινε στην τουαλέτα... Η ψυχολόγος μου δεν με άφηνε να ζυγίζομαι. Στην Εθνική Ομάδα συνέχισα αυτόν τον έλεγχο. Μου δημιουργούσε μεγάλο άγχος. Όταν ήξερα πως την επόμενη μέρα θα μας ζύγιζαν, δεν μπορούσα να κοιμηθώ όλη τη νύχτα.
Η διάγνωση για την περίπτωσή μου ήταν βουλικία και ορθορεξία (εμμονή με το υγιεινό φαγητό). Μπορούσα να περάσω δύο ώρες στο supermarket βλέποντας τα συστατικά του κάθε προϊόντος. Έχασα την αίσθηση της πραγματικότητας του πως είμαι. Δεν ήξερα αν ήμουν υπέρβαρη ή όχι. Αν έτρωγα σωστά ή όχι. Τώρα αρχίζω να με αγαπώ και να με αποδέχομαι ξανά, αλλά είχαν φτάσει σε ένα σημείο που όλα όσα βρίσκονταν μέσα στο κεφάλι μου ήταν πολύ διαφορετικό. Μέχρι ακόμη και σήμερα που δεν κάνω χαζομάρες με το φαγητό, παρατηρώ πως έχει αφήσει σημάδια όλη αυτή η ιστορία που θα με ακολουθούν σε όλη μου τη ζωή. Η σκέψη επιστρέφει με επαναλαμβανόμενη μορφή και η κοινωνική πίεση με τα πρότυπα που θέλουν για την ιδανική γυναίκα το παγιώνουν».
Βολές (και) από την Κρουθ
Το «αντίο» της Ξαργκάι ακολούθησαν κι άλλα. Η Άννα Κρουθ στο δικό της «αντίο» τον Δεκέμβριο με βολές κατά του Μοντέλο: «Στην οικογένεια δεν φέρεσαι έτσι. Μου είναι πολύ δύσκολο να αποδεχθεί κάποια πράγματα που δεν συνάδουν με τον επαγγελματισμό στο μπάσκετ. Σεβασμός και αξιοπρέπεια είναι αυτά που αξίζουν σε επαγγελματίες με επιτυχημένη καριέρα στις πλάτες τους». Η Λόρα Νίκολς αρνήθηκε να αγωνιστεί στο Ευρωμπάσκετ και στους Ολυμπιακούς Αγώνες για προσωπικούς λόγους.
«Έφτασε η στιγμή να σταματήσω να βάζω το μπάσκετ πάνω από την προσωπικό μου ζωή», τόνισε η Κρουθ. «Δεν με σεβάστηκε ποτέ ούτε σαν άτομο, ούτε ως αθλήτρια», πρόσθεσε η Ξαργκάι: «Έκανε πολλά σχόλια ιδιωτικά, αλλά και δημόσια στα οποία μου επιτίθεται ή ήθελε να με κάνει να αναθεωρήσω την προσωπική μου ζωή και τις σχέσεις μου. Το να πηγαίνεις στην Εθνική Ομάδα ήταν σαν να πηγαίνεις σε μια θερινή κατασκήνωση, αλλά είχε μετατραπεί σε κάτι πολύ σκληρό και δύσκολο, σαν να πηγαίνεις σε στρατόπεδο».
Το tweet και η απάντηση
Τη μέρα που η Ξαργκάι ανακοίνωση την προσωρινή –τότε- απόσυρσή της από τα γήπεδα, ο Λούκας Μοντέλο απάντησε στο tweet της με... στοργή: «Όπως κάθε άτομα, η Ξαργκάι χρειάζεται ένα time out. Ήταν χαρά να δουλέψω και να πετύχουμε τόσα μαζί. Είσαι σημείο αναφοράς και μέλος της οικογένειας».
Άμεσα η απάντηση ήρθε από την Άννα Κρουθ: «Οι δηλώσεις μέσω social media με κάνουν να νιώθω... κάπως. Αντί να κάνουμε tweet θα μπορούσαμε να φερθούμε καλύτερα σε αυτό το άτομο όταν ήταν δίπλα μας, αντί να κάνουμε τώρα δημοσίως πως όλα είναι καλά». Τότε ίσως να μην κατάλαβαν πολλοί. Τώρα συνειδητοποιούν όλοι.
Η λύτρωση
Η Μάρτα Ξαργκάι δηλώνει σήμερα ήρεμη και πως αυτή τη στιγμή το μπάσκετ δεν της λείπει. «Έζησα πολλές ωραίες και μεγάλες στιγμές. Αγωνίστηκαν στο WNBA και εκεί σημείωσα και το τελευταίο μου καλάθι. Θέλω ο κόσμος να θυμάται την αθλήτρια που έδειξα πως είμαι στο γήπεδο. Το λέω γιατί πιστεύω πως μπορώ να βοηθήσω πολλά κορίτσια που μπορεί να περνάνε το ίδιο. Να ξέρουν πως μπορούμε να ξεπεράσουμε τα πάντα και πως οι αθλήτριες δεν είναι άτρωτες. Τα είχα όλα και υπέφερα. Τώρα μιλάω με υπευθυνότητα και ευθύνη. Μακάρι όλα αυτά να βοηθήσουν και τις συμπαίκτριές μου, για να είναι περισσότερο πρόσωπα και από ότι απλά παίκτριες σε μια ομάδα. Είναι κάτι πολύ διαφορετικό να πρέπει να περνάς τα όριά σου».
Η ίδια αφήνει πίσω της και μια μεγάλη καριέρα: «Το να παίξω στο WNBA, να κατακτήσω ένα ασημάνιο Ολυμπιακό μετάλλιο... Μένω με αυτές τις αναμνήσεις από το Ρίο, με την Ευρωλίγκα με την Σαλαμάνκα, με το τρίποντο για το χάλκινο μετάλλιο με το Βέλγιο στο Παγκόσμιο του 2018 και με αυτό το τελευταίο χρυσό το 2019. Με την επιστροφή μου πέρυσι στην Τζιρόνα για να είμαι κοντά στην οικογένειά μου με όσα περνούσα. Φεύγω ήρεμη και με χαμόγελο».
Η Ομοσπονδία μπάσκετ της Ισπανίας
Η ισπανική ομοσπονδία μπάσκετ, δημοσίως τουλάχιστον, έχει χάσει τον έδαφος κάτω από τα πόδια της. Ο Χόρχε Γκαρμπαχόσα πρόεδρος της FEB έδωσε ολόκληρη συνέντευξη προσπαθώντας να εξηγήσει και να δικαιολογήσει. Ο Λούκας Μοντέλο αποτελεί παρελθόν και απολύθηκε πριν καν ξεσπάσουν όλα αυτά καλά καλά. «Για αγωνιστικούς λόγους» ήταν η πρώτη τοποθέτηση του Γκαρμπαχόσα, ο οποίος δήλωσε άγνοια για τις καταγγελίες.
"Ποτέ, ποτέ, ποτέ δεν θα σκεφτόμουν πως υπήρχε μια ιστορία όπως αυτή που έφερε στο φως η Ξαργκάι. Υπάρχουν συμπεριφορές που δεν είναι επιτρεπτές σε καμία περίπτωση και δεν μπορούν να δικαιολογηθούν", είπε ο Γκαρμπαχόσα στη Marca. H ομοσπονδία έκανε και το tweet στήριξης στην αθλήτρια δηλώνοντας τη στήριξή τους στην αθλήτρια και καταδικάζοντας κάθε ανάλογη με του Μοντέλο συμπεριφορά".
? OFICIAL | La Federación Española de Baloncesto muestra su apoyo a @Martaxargay y condena cualquier conducta abusiva.#LaFamilia #SomosEquipo
— Baloncesto España (@BaloncestoESP) August 8, 2021
Η ίδια η Ξαργκάι ξεκαθάρισε πως η ομοσπονδία δεν γνώριζε και ο Γκαρμπαχόσα φυσικά το υπενθύμισε: "Ούτε καν στην οικογένειά της δεν το είχε πει αρχικά. Αν το ξέραμε να μην έχει κανείς αμφιβολία πως δεν θα είχαμε επιτρέψει σε κανέναν να έχει αυτή τη συμπεριφορά με τόσο σοβαρές συνέπειες για ένα άτομο. Το σημαντικό είναι πως τώρα έχουμε γνώση των όσων έγιναν και να στηρίξουμε την αθλήτρια όσο καλύτερα μπορούμε.Θέλουμε να νιώσει προστατευμένη. Είμαι 16 χρόνια στον επαγγελματικό αθλητισμό και είμαι προετοιμασμένος για όλα, αλλά όταν πηγαίνεις με την αλήθεια ως οδηγό δεν έχει πρόβλημα. Το ίδιο κάνω και τώρα. Δεν γνωρίζαμε για την κατάσταση. Αν ερχόταν σε εμάς μία αθλήτρια και μας έλεγε τι συμβαίνει θα είχαμε αμέσως κάνει την έρευνά μας, θα είχαμε πάρει μέτρα. Δεν είναι αποδεκτή συμπεριφορά αυτή που συνάντησαν οι αθλήτριες. Δεν έχω πρόβλημα να αναλάβω ευθύνες, αλλά αυτή τη στιγμή η Μάρτα και το να είναι καλά είναι η προτεραιότητά μου. Το να νικάς είναι πολύ σημαντικό, να φτάνεις σε επιτυχίες... Αλλά ο σκοπός σε καμία περίπτωση δεν αγιάζει τα μέσα".
