Προοδευτικότητα και Λειτουργική Αξιολόγηση στην Αποκατάσταση Αθλητών Basketball

Σαν όρος η ισοκινητική προπόνηση αναφέρεται στην προπόνηση κατά την διάρκεια της οποίας εκτελείται μία κίνηση με την βοήθεια μιας συσκευής (ισοκινητικό δυναμόμετρο - cybex), η οποία έχει μεταβαλλόμενη αντίσταση σε όλο το εύρος της κίνησης κάτω από μία σταθερή γωνιακή ταχύτητα. Η προσπάθεια λοιπόν που καταβάλλεται δεν επηρεάζει την κίνηση της συσκευής και ελέγχεται με τον τρόπο αυτό η δύναμη που εφαρμόζει ο αθλητής στην κάθε γωνία του εύρους της κίνησης.

Η ισοκινητική προπόνηση μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να αξιολογήσει και να βελτιώσει τις τιμές ροπής της δύναμης σε διάφορες αρθρώσεις στο σώμα,  μερικές εκ των οποίων είναι ο αγκώνας, ο ώμος, το ισχίο και το γόνατο, η πιο συνηθισμένη και κουρασμένη άρθρωση για τους αθλητές μπάσκετ. Αυτή η προπόνηση περιλαμβάνει χαρακτηριστικά της σύγκρισης των αρθρώσεων τόσο στη σχέση των δύο μελών-μερών του σώματος, αλλά και της αναλογίας μεταξύ των μυών της πρόσθιας και της οπίσθιας επιφάνειας αυτών.

Η αναλογία αυτή είναι πολύ χρήσιμη για να μπορέσουμε να δούμε τις λειτουργικές ικανότητες και ισορροπίες των μυών και να αξιολογήσουμε την ταχύτητα, την αντοχή και φυσικά την μέγιστη ροπή δύναμης που μπορεί να εφαρμόσει ένας αθλητής του μπάσκετ στο ισοκινητικό δυναμόμετρο. Αυτή η αναλογία έχει εκφραστεί συμβατικά τόσο στις έκκεντρες όσο και στις σύγκεντρες συστολές των μυών και εξαρτάται από την  γωνιακή ταχύτητα με την οποία υπερνικούμε την αντίσταση του δυναμόμετρου. Μπορεί επίσης να απεικονιστεί και κάποια προδιάθεση τραυματισμού, καθώς τέτοιου είδους  ανισορροπίες μεταξύ των μυών, μπορεί να εμφανιστούν τόσο κατά την φάση της αξιολόγησης, όσο και κατά την διάρκεια της προπόνησης στο ισοκινητικό δυναμόμετρο μέσα από την μορφή των διαγραμμάτων που εμφανίζονται στην οθόνη του δυναμόμετρου (Μονοκόρυφη, ή καμπύλη Συχνοτήτων), ως μορφή αδυναμίας του μυός να συσταλθεί συνεχόμενα για όλο το εύρος της διαδρομής της κίνησης του .

Ο Baratta et al εξέτασαν την σταθερότητα των αρθρώσεων με βάση την αυξημένη αναλογία που προέκυψε στους πρωταγωνιστές μύες της άρθρωσης του γόνατος. Οι αθλητές που δεν προπονήθηκαν και δεν γύμνασαν σωστά τους δικέφαλους μηριαίους, φάνηκε ότι είχαν πολλά προβλήματα στις μετακινήσεις τους, στις αλλαγές κατεύθυνσης και στην φυσική ενεργοποίηση του μηχανισμού κάμψης -έκτασης του γόνατος. Μεταφράζοντας τα δεδομένα αυτά στις συνθήκες ενός αγώνα μπάσκετ, βλέπουμε ότι η συστολή ενός δυνατού δικέφαλου μπορεί να έχει σαν επακόλουθο την πραγματοποίηση ενός πιο ισχυρού άλματος. Το ίδιο μπορούμε να πούμε με ασφάλεια για τις σχέσεις και τις αναλογίες του Δικέφαλου βραχιόνιου με τον Τρικέφαλο (Ντρίπλα), της πλάτης με το στήθος (Πάσα) κοκ.

Αμελώντας την δραστηριοποίηση των ανταγωνιστών μυών οι αθλητές του μπάσκετ, αναπτύσσουν μεγάλη ροπή κατά την έκταση του γόνατος. Αυτό έχει σαν συνέπεια τις περισσότερες φορές ένας ιδιαίτερα μεγάλος και δυνατός τετρακέφαλος να συμβάλει με τον τρόπο αυτό στο να αυξηθεί ο κίνδυνος τραυματισμού του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου (ACL). Οι ταχύτητες που συνήθως επιλέγονται για την προπόνηση των αθλητών στο ισοκινητικό δυναμόμετρο, βασισμένες σε προηγούμενες εργασίες είναι αυτές των 60-120-180 & 240^ο / sec

  Ο Croce et al, σε έρευνα που πραγματοποίησαν, παρατήρησαν τις παρακάτω αναλογίες για τις τρεις διαφορετικές γωνιακές ταχύτητες, σε ότι αφορά την μέγιστη ροπή δύναμης που εφάρμοσαν οι αθλητές στο ισοκινητικό δυναμόμετρο. Οι απόλυτες αποκλίσεις των αναλογιών αυτών μπορούν να φτάσουν μέχρι και 10-15% .              

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ ΠΡΟΣΟΧΗΣ:

• Έλεγχος του εύρους κίνησης του δυναμόμετρου. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι ο έλεγχος του εύρους της κίνησης των αρθρώσεων. Κιναισθητικά ο δοκιμαζόμενος εκπαιδεύεται στο σωστό και επιτρεπτό τρόπο λειτουργικής κινητικότητας.
• Έλεγχος των παραμέτρων  θέσεων (κλίση θέσης, θέση δυναμόμετρου, ύψος, ζώνες ασφαλείας, λαβές  κλπ). Επιτυγχάνεται ασφαλέστερη και λειτουργικότερη κίνηση
• Πριν από κάθε προπόνηση ακολουθούμε τις βασικές αρχές γενικής προθέρμανσης (χαλαρό τρέξιμο, μυϊκές διατάσεις)
• Στις υψηλές ταχύτητες όπου πραγματοποιείται το ειδικό ζέσταμα και η αποθεραπεία των αθλητών, οι γωνιακές ταχύτητες δεν πρέπει να ξεπερνούν τις 300^ο / sec
• Οι επαναλήψεις / σετ κυμαίνονται από 5-15
• Τα σετ σε κάθε γωνιακή ταχύτητα δεν πρέπει να ξεπερνούν τα 4
• Τα σετ πραγματοποιούνται σε τουλάχιστον 3 διαφορετικές γωνιακές ταχύτητες
• Οι προπονητικές μονάδες στον αγωνιστικό μικρόκυκλο (εβδομάδα) και ανάλογα με το επίπεδο των αθλητών, δεν πρέπει να ξεπερνούν τις 2.
• Σε δυναμόμετρα που έχουν τεχνικές προδιαγραφές για έκκεντρες συστολές, η γωνιακές ταχύτητες θα πρέπει να κυμαίνονται από 5-8^ο / sec.
• Αθλητές με αυξημένη πίεση σε κατάσταση ηρεμίας (>140 και >90) πρέπει να αποφεύγουν την προπόνηση αυτού του είδους.

Βαβέτσης Γεώργιος Ph.D., M.Sc., C.S.C.S., P.E.S., C.E.S.

Κλινικός Εργοφυσιολόγος - Βιοχημεία της Άσκησης

REFERENCES 

1. Grace, TG., Sweetser, ER., Nelson, MA., Ydens, LR., & Skipper, BJ. (1984). Isokinetic muscle imbalance and knee-joint injuries: a prospective blind studyJ Bone Joint Surg Am66, 734740
2. Aagaard, P., Simonsen, EB., Trolle, M., Bangsbo, J., & Klausen, K. (1995). Isokinetic hamstring/quadriceps strength ratio: influence from joint angular velocity, gravity correction and contraction modeActa Physiol Scand154, 421427
3. Li, RCT., Maffulli, N., Hsu, YC., & Chan, KM. (1996). Isokinetic strength of the quadriceps and hamstrings and functional ability of anterior cruciate deficient knees in recreational athletesBr J Sports Med30, 161164
4. Aagaard, P., Simonsen, EB., Magnusson, SP., Larsson, B., & Dyhre-Poulsen, P. (1998). A new concept for isokinetic hamstring:quadriceps muscle strength ratioAm J Sports Med26, 231237
5. Raunest, J., Sager, M., & Burgener, E. (1996). Proprioceptive mechanisms in the cruciate ligaments: an electromyographic study on reflex activity in the thigh musclesJ Trauma41, 488493
6. Aune, AK., Ekeland, A., & Nordsletten, L. (1995). Effect of quadriceps or hamstrings contraction on the anterior shear force to anterior cruciate ligament failure: an in vivo study in the ratActa Orthop Scand66, 261265
7. Harter, RA., Osternig, LR., & Standifer, LW. (1990). Isokinetic evaluation of quadriceps and hamstrings symmetry following anterior cruciate ligament reconstructionArch Phys Med Rehabil71, 465468
8. Hislop, HJ. & Perrine, JJ. (1967). The isokinetic concept of exercisePhys Ther47, 114117