Η πρώτη ευρωπαϊκή κούπα της ΑΕΚ είναι σαν όλες τις... πρώτες. Δεν ξεχνιέται. Η δεύτερη κούπα είναι κι αυτή σαν πρώτη. Άλλωστε το διάστημα που μεσολάβησε μεταξύ του "έπους του 1968" και της κατάκτησης του Κυπέλλου Σαπόρτα το 2000 ισοδυναμεί με μια ολόκληρη γενιά. 32 χρόνια. Πολλά για να πανηγυρίσεις μια επιτυχία σα να είναι η πρώτη φορά. Κι έμεινε κι αυτή αξέχαστη κι ας έχουν περάσει από εκείνο το μαγικό βράδυ στη Λοζάνη 17 χρόνια. Σαν σήμερα, 11 Απριλίου 2000.
Η ΑΕΚ με διαφορετικού είδους ομάδα τότε σε σχέση με το 1968. Οι έμπειροι παίκτες στη σύνθεσή της δεν ήταν πολλοί, οι πρωταγωνιστές ακόμα λιγότεροι. Ο Άγγελος Κορωνιός κι ο Άντονι Μπούι, ο οποίος ένα χρόνο νωρίτερα είχε κατακτήσει την Ευρωλίγκα με τη Ζαλγκίρις. Οι υπόλοιποι ήταν νεαροί παίκτες, πολλά υποσχόμενοι, που έψαχναν να βρουν το δρόμο τους προς την καταξίωση. Ένας από αυτούς ήταν ο Δήμος Ντικούδης, ο οποίος σήμερα θυμάται μέσω του basketa.gr:
"Εκείνη η ομάδα είχε τη σφραγίδα του Ντούσαν Ίβκοβιτς. Ήταν ένας προπονητής που είχε κερδίσει πολλούς τίτλους και έβαλε τις βάσεις για να φτιάξει μια ομάδα που θα κέρδιζε επίσης πολλούς τίτλους. Με πολλούς νέους Έλληνες παίκτες, που είχαμε όλοι μεγάλη δίψα για να φτάσουμε ψηλά. Και να σηκώσουμε κούπες. Ήμουν τυχερός που έζησα αυτή την περίοδο".
Ο δρόμος προς τη Λοζάνη
Η ΑΕΚ έφτασε εύκολα στη φάση των "32" παίρνοντας την πρώτη θέση με ρεκόρ 9-1 σε έναν όμιλο, όπου μετείχαν επίσης οι Χάποελ Ιερουσαλήμ, Τσέρνο Μόρε, Σαρλερουά, Χόνκα και Σάρατοφ. Στους "32" απέκλεισε με δύο εύκολες νίκες τη Σαβίνσκι Χόπσι από τη Σλοβενία και στους "16" έπεσε πάνω στην Ταού, η οποία όμως δεν είχε φτιάξει ακόμα την ομάδα που πρωταγωνίστησε τη δεκαετία του 2000. Τη νίκησε δύο φορές κι αυτή (71-67 στη Βιτόρια και 85-65 στο ΟΑΚΑ) και στα προημιτελικά υπήρξε "εμφύλιος" με τον Ηρακλή των Διαμαντίδη, Χατζηβρέττα, Παπαδόπουλου, Μπάιρον Ντίνκινς και Μπακ Τζόνσον.
Η ΑΕΚ νίκησε στον πρώτο αγώνα στο ΟΑΚΑ με 84-73, υπερασπίστηκε αυτή τη διαφορά χάνοντας μόλις με 73-70 στο Ιβανόφειο και προκρίθηκε στα ημιτελικά, όπου περίμενε η Ζαντάρ του Ντίνο Ράτζα, ο οποίος είχε κάνει μια καταπληκτική σεζόν στο Σαπόρτα τότε με 18π. και 10ρ. κατά μέσο όρο. Στην Κροατία σκόραρε 22 πόντους και βοήθησε τη Ζαντάρ να νικήσει με 75-70, όμως στον επαναληπτικό του ΟΑΚΑ δεν μπόρεσε να κάνει τίποτα. Η ΑΕΚ δεν είχε αντίπαλο, νίκησε με 82-67 και προκρίθηκε πανηγυρικά στον τελικό. Εκεί όπου η Κίντερ Μπολόνια φάνταζε ως το φαβορί.
Δίψα και πάθος κόντρα στο... τουπέ
Με προπονητή τον Ετόρε Μεσίνα και παίκτες όπως ο Πρέντραγκ Ντανίλοβιτς, ο Αντουάν Ριγκοντό, ο Σαούλιους Στομπέργκας, ο Νίκος Οικονόμου στα ντουζένια τους ήταν προφανές πως είχε το πρώτο λόγο στα προγνωστικά. "Το προηγούμενο καλοκαίρι έτυχε να κάνουμε μαζί τους προετοιμασία στην Ιταλία", θυμάται ο Δήμος Ντικούδης. "Μοιραζόμαστε το ίδιο γήπεδο και παίξαμε και κάποια φιλικά μαζί τους, αλλά εκείνο που μου έκανε εντύπωση και το θυμάμαι ακόμα είναι το... τουπέ που είχαν. Ήταν μια ομάδα με μεγάλο μπάτζετ και πολλές... πριμαντόνες στη σύνθεσή της, που μας αντιμετώπιζαν πολύ αφ' υψηλού. Αυτό το κρατήσαμε τότε και το θυμηθήκαμε μετά στον τελικό".
Στον τελικό που έγινε στη Λοζάνη. Μια ήσυχη ελβετική πόλη στις όχθες της ειδυλλιακής λίμνης της Γενεύης, η οποία για ένα διήμερο αναστατώθηκε από τους φασαριόζους οπαδούς τόσο της Κίντερ, όσο φυσικά και της ΑΕΚ. "Λίγες μέρες πριν από αυτόν τον τελικό είχαμε παίξει έναν άλλον τελικό. Αυτόν του Κυπέλλου Ελλάδας με τον Παναθηναϊκό. Είχαμε κερδίσει, είχαμε πάρει και εκείνη τη κούπα και ο κόσμος είχε "ζεσταθεί". Είχαν έρθει πολλοί φίλοι της ΑΕΚ στη Λοζάνη και η ατμόσφαιρα στο γήπεδο ήταν πραγματικά υπέροχη", λέει ο Ντικούδης.
Η Κίντερ, που έπαιζε χωρίς τον τραυματία Ριγκοντό, ξεκίνησε καλύτερα το παιχνίδι, η ΑΕΚ ισορρόπησε κάποια στιγμή, αλλά ο Ντανίλοβιτς ήταν μεγάλος "πονοκέφαλος". Ώσπου τον ανέλαβε το Νίκος Χατζής, τον έσβησε, ο Μεσίνα από την άλλη κράτησε στον πάγκο τον Οικονόμου, ο οποίος ακόμα και σήμερα το θυμάται και δεν μπορεί να το... χωνέψει, και τα πράγματα πήραν το δρόμο τους. Η ΑΕΚ νίκησε με 83-76 και πανηγύρισε τη δεύτερη ευρωπαϊκή κούπα της μετά από εκείνη του 1968.
"Μέσα σε λίγες μόνο μέρες παίξαμε δύο τελικούς με αντιπάλους δύο μεγαθήρια του ευρωπαϊκού μπάσκετ, τον Παναθηναϊκό και την Κίντερ, και τους κερδίσαμε και τους δύο. Αυτό ήταν δουλειά του Ίβκοβιτς", επισημαίνει ο Ντικούδης. "Κατάφερνε να βγάζει το 100% των δυνατοτήτων μας όταν παίζαμε με θεωρητικά καλύτερους αντιπάλους και κερδίζαμε, ενώ δεν ήμαστε το φαβορί. Το Σαπόρτα ήταν ο πρώτος ευρωπαϊκός τίτλος της ΑΕΚ μετά το 1968, οπότε ήταν κατά μία έννοια σημαδιακός. Και η αγάπη που εισπράξαμε από τον κόσμο ήταν πολύ μεγάλη. Δεν θα ξεχάσω τι έγινε στο αεροδρόμιο όταν επιστρέψαμε στην Αθήνα. Τρομερές στιγμές! Όλη εκείνη η χρονιά ήταν υπέροχη".
Ο Κακιούζης, ο Γκάλης και η παρεξήγηση
Όταν ο Νίκος Χατζής πήγε να πάρει το τρόπαιο, βρέθηκε για λίγο μπροστά σε ένα μεγάλο κομμάτι της ιστορίας του ευρωπαϊκού μπάσκετ και του αθλητισμού γενικότερα. Ο Μπόρισλαβ Στάνκοβιτς συνόδευε τη χήρα του Ραϊμούντο Σαπόρτα, η οποία έδωσε το Κύπελλο στον αρχηγό της ΑΕΚ υπό τα χειροκροτήματα του ιστορικού προέδρου της ΔΟΕ, Χουάν Αντόνιο Σάμαρανκ! Ο Χατζής σήκωσε την κούπα στον αέρα και στη συνέχεια κατευθύνθηκε στη μεριά της εξέδρας, όπου κάθονταν ο Γιώργος Αμερικάνος και τα άλλα μέλη της ομάδας του 1968, που είχαν ταξιδέψει στη Λοζάνη, για να τους την αφιερώσει. Ήταν μια πρέπουσα τιμή στην ιστορία της ΑΕΚ.
Ο Μιχάλης Κακιούζης από την άλλη θεώρησε ότι έπρεπε να αφιερώσει εκείνο το τρόπαιο στον Νίκο Γκάλη, γιατί "χάρη σε αυτόν τρώμε ψωμί όλοι εμείς και επειδή λόγω συγκυριών δεν κατάφερε να κατακτήσει έναν ευρωπαϊκό τίτλο", όπως δήλωσε τότε. Οι παλαίμαχοι του 1968 στην πλειοψηφία τους δεν είδαν με πολύ καλό μάτι αυτή την αφιέρωση και... εγένετο παρεξήγηση. Ο ίδιος ο Μιχάλης Κακιούζης αφηγείται ως εξής τα γεγονότα εκείνης της βραδιάς στο βιβλίο του "Όνειρα και Αλήθειες" (εκδ. Ελληνικά Γράμματα):
"Συνηθίζεται οι παίκτες πριν από τόσο σημαντικά παιχνίδια να αισθάνονται πνιγμένοι από το άγχος. Αντ' αυτού, εγώ ένιωθα μια πελώρια λαχτάρα να σηκώσω το τρόπαιο. Καμία άλλη σκέψη δεν υπήρχε στο μυαλό μου. Δεν υποτιμούσα την Μπολόνια. Είχε φτάσει εκεί άξια και με παίκτες όπως ο Ντανίλοβιτς, ο Οικονόμου και ο Στομπέργκας κανείς δεν είχε δικαίωμα να την απαξιώσει. Απλά, δεν υπήρχε πιθανότητα να χάσουμε. Γιατί; Γιατί ήμασταν καλύτεροι, γιατί το θέλαμε περισσότερο, γιατί δεν χάναμε. Ήταν 12 λυκάνθρωποι ντυμένοι στα κιτρινόμαυρα, ενώ έξω είχε πανσέληνο. Δαγκώναμε στο λαρύγγι. Σίγουρα και η τακτική κάποιο ρόλο θα έπαιξε, όμως ειδικά σε τέτοια ματς όλες οι ομάδες είναι προετοιμασμένες. Όταν, ωστόσο, βλέπεις κοτζάμ Κορωνιό μετά από δύο δεκαετίες στα γήπεδα να βάζει τρίποντο και να φωνάζει με το μάτι να γυαλίζει "έτσι, θα σας γαμ... ρε πού...δες", καταλαβαίνεις πως το ματς είναι "ή εμείς ή κανείς".
Πάνω στην τρέλα μου, πάνω στην αλητεία μου, βλέποντας το 83-76 στον φωτεινό πίνακα, αποφάσισα στο δευτερόλεπτο να αφιερώσω το κύπελλο στον Γκάλη. Είχα μια ιδιαίτερη αδυναμία σε εκείνα τα ιερά τέρατα. Έφτασε λοιπόν ο Κακιούζης να παίρνει ευρωπαϊκό, ενώ ο Γκάλης δεν είχε πάρει. Ο ελάχιστος φόρος τιμής σε αυτό τον άνθρωπο, τον οποίο ποτέ δεν συνάντησα από κοντά, ήταν να του το αφιερώσω. Την ομάδα στη Λοζάνη είχαν ακολουθήσει σχεδόν όλοι οι παίκτες της ομάδας του '68.
Ο παλαίμαχος θρύλος της ΑΕΚ, Γιώργος Αμερικάνος, και ίσως κάποιοι ακόμα, θεώρησαν προσβλητική την παράκαμψη των ανθρώπων που ήταν εκεί και την αφιέρωσή μου στον Γκάλη. Δικαίωμά τους. Κανείς και τίποτα δεν μπορούσε να μου χαλάσει τη στιγμή και την ανάμνηση. Ο Ζούπας, που είναι μορφωμένος άνθρωπος, είχε καταλάβει πως στόχος μου δεν ήταν να θίξω κανέναν, παρά μόνο να αποδώσω τιμή σε κάποιον, με τον οποίο μεγάλωσα. Όταν ο Αμερικάνος έπαιζε μπάσκετ, ήμουν αγέννητος, πώς να το κάνουμε δηλαδή; Και εντέλει δεν με ενδιαφέρει αν παρεξηγήθηκε κάποιος. Η πρόθεσή μου ήταν ειλικρινής και καθαρή. Ανεπίσημα, άλλωστε, διάφοροι παρατρεχάμενοι και αυλικοί μιλούσαν για μένα. Δεν θα απολογούμουν και για τις αφιερώσεις μου.
Τα πανηγύρια στο αεροδρόμιο είχαν γίνει δεύτερη φύση μας. Κόλαση. Το αεροδρόμιο έγινε γήπεδο από ένα κουβάρι ανθρώπων που γιόρταζαν χωρίς όρια. Πόση μαγεία μπορεί να προσφέρει ο αθλητισμός; Και ποια συμβόλαια είναι ικανά να αποτελέσουν το αντίβαρο τέτοιων αναμνήσεων";
Photocredits: Eurokinissi
